Περιγραφή της δράσης
Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης δράσης πραγματοποιήθηκαν τέσσερις δειγματικές διδασκαλίες με ετεροπαρατήρηση και μία συνδιδασκαλία από τις φιλολόγους του σχολείου: Αλατζόγλου Παναγιώτα, Κανελλοπούλου Αλεξάνδρα, Μαργαρού Ελένη, Σαπράκα Μαρία, Χατζή Μαρία. Για κάθε δειγματική διδασκαλία με ετεροπαρατήρηση χρησιμοποιήθηκε κλείδα παρατήρησης μαθήματος που περιλαμβάνεται στα εργαλεία αξιολόγησης σχολικής μονάδας του ΙΕΠ.
Α) Δίωρη διδασκαλία στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ΄ Λυκείου (Διδάσκουσα: Σαπράκα Μαρία).
Οι μαθητές σε προηγούμενο δίωρο είχαν εργαστεί σε πέντε ομάδες και κάθε ομάδα έγραψε συνεργατικά το δικό της ερμηνευτικό σχόλιο για το διήγημα «Πίστομα» του Κ. Θεοτόκη.
Κατά τη διδασκαλία, κάθε ομάδα αξιολόγησε το δικό της ερμηνευτικό σχόλιο και το ερμηνευτικό σχόλιο μιας άλλης ομάδας δοσμένο σε φωτοτυπία βάσει της ρουμπρίκας αξιολόγησης του ερμηνευτικού σχολίου που προτείνεται από το ΙΕΠ και κλήθηκε να ανακοινώσει και να τεκμηριώσει την αξιολόγησή της. Έτσι, κάθε ομάδα μπήκε στη διαδικασία της αυτοαξιολόγησης και της ετεροαξιολόγησης.
Κατά την αξιολόγησή του, κάθε κείμενο προβαλλόταν σε οθόνη, ώστε να είναι προσιτό σε όλους τους μαθητές. Στη διάρκεια της συζήτησης και με αφορμή τις παρατηρήσεις των μαθητών και τον εντοπισμό θετικών ή αρνητικών σημείων, προβαλλόταν κατά περίπτωση από τη διδάσκουσα διαφάνεια από παρουσίαση με οδηγίες για τη συγγραφή ερμηνευτικού σχολίου και την αποφυγή λαθών που είχε προκύψει μετά από συνεργασία στο «Επιμορφωτικό Εργαστήριο βαθμολόγησης μαθητικών κειμένων στη Νέα Ελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία», το οποίο πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη σχολική χρονιά με συνεργασία φιλολόγων του 1ου και του 2ου ΓΕΛ Συκεών.
Β) Δίωρη διδασκαλία στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Β΄ Λυκείου (Διδάσκουσα: Κανελλοπούλου Αλεξάνδρα).
Κατά την πρώτη ώρα η διδάσκουσα χρησιμοποίησε ως αφόρμηση την προηγούμενη γνώση των μαθητών για τη ζωή, το έργο και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ποίησης του Κ.Καβάφη που ανακάλεσε με κατάλληλες ερωτήσεις. Ανέγνωσε το ποίημα «Περιμένοντας τους βαρβάρους» και ακολούθησε ερμηνευτικός διάλογος. Κατά τη δεύτερη ώρα έγινε διάλογος με τους μαθητές σχετικά με τη διαχρονικότητα του ποιήματος, παραλληλίστηκε το ποίημα με τους «Αλεξανδρινούς βασιλείς» του Κ. Καβάφη και τέλος οι μαθητές εργάστηκαν σε ομάδες απαντώντας σε ερωτήσεις φύλλου εργασίας.
Γ) Δίωρη παρουσίαση ομαδικών εργασιών μαθητών τμήματος της Β΄ Λυκείου ως αποτέλεσμα ενός πρότζεκτ που αφορούσε σε τέσσερα λογοτεχνικά κείμενα (Αλ. Παπαδιαμάντη, Φόνισσα/ Κ. Θεοτόκη, Η τιμή και το χρήμα/ Γρ. Ξενόπουλου, Στέλλα Βιολάντη/ Γ. Σαίξπηρ, Ο έμπορος της Βενετίας - προβλήθηκε και η αντίστοιχη ταινία) και την ενότητα «Κοινωνικός και φυλετικός ρατσισμός, Στερεότυπα» από το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας (Διδάσκουσα: Αλατζόγλου Παναγιώτα)
Οι ομάδες με τα ονόματα «Φιλόλογοι», «Κοινωνιολόγοι», «Υποκριτές», «Κριτικοί κινηματογράφου» και «Παιδαγωγοί» μίλησαν για λογοτεχνικά ρεύματα, στερεοτυπικές αντιλήψεις και αποτύπωσή τους στη λογοτεχνία, έκριναν έργα τέχνης, υποδύθηκαν ρόλους. Ακολούθησε διάλογος μεταξύ των μαθητών, της διδάσκουσας και των εκπαιδευτικών που τους παρακολούθησαν.
Δ) Δύο δίωρες συνδιδασκαλίες δύο φιλολόγων άγνωστου αρχαίου ελληνικού κειμένου στη Γ΄Λυκείου, Ομάδας Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών (Συνδιδάσκουσες: Αλατζόγλου Παναγιώτα, Σαπράκα Μαρία) .
Οι συνδιδασκαλίες πραγματοποιήθηκαν στη νέα αίθουσα της βιβλιοθήκης του σχολείου, ώστε οι μαθητές να έχουν πρόσβαση σε βιβλία αναφοράς (λεξικά, γραμματικές, συντακτικά). Στόχος ήταν η μετάφραση του κειμένου. Οι μαθητές εργάστηκαν σε πέντε ομάδες και κάθε ομάδα παρήγαγε τη δική της μετάφραση. Ο ρόλος των διδασκουσών καθηγητριών ήταν η εμψύχωση των ομάδων και η καθοδήγηση για την ορθή χρήση των βιβλίων αναφοράς, ώστε να επιλύονται απορίες και να ανακαλείται προηγούμενη γνώση σε επίπεδο λεξιλογικό, γραμματικό, συντακτικό, . Κάθε ομάδα πρότεινε τη δική της μεταφραστική εκδοχή για κάθε περίοδο λόγου και στη συνέχεια επισημάνθηκαν με τη συμμετοχή όλων τόσο οι λανθασμένες αποδόσεις όσο και οι αδόκιμες και αφύσικες αποδόσεις στη νέα ελληνική, ώστε να γίνουν οι τελικές διορθώσεις στα κείμενα. Ως εποπτικό μέσο χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά ο πίνακας.
Ε) Μονόωρη διδασκαλία στο μάθημα της Ιστορίας της Β΄ Λυκείου και συγκεκριμένα: ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7, ΕΝΟΤΗΤΑ 1. Ο Διαφωτισμός: α) Το πλαίσιο διαμόρφωσής του, β) Οι ιδέες και οι φορείς τους (Διδάσκουσα: Μαργαρού Ελένη)
Η διδάσκουσα ακολούθησε την εξής πορεία: ανάκληση προηγούμενων γνώσεων / αντιπαραβολή των όρων «μεσαίωνας» και «αναγέννηση», «μεταρρύθμιση», «διαφωτισμός-αιώνας των φώτων» / επισήμανση της αλληλεξάρτησης ιδεών και συνθηκών σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές και της συνακόλουθης διαφοροποίησης των ιστορικών εξελίξεων / επεξεργασία παραθεμάτων του σχολικού βιβλίου με στόχο τον εντοπισμό των βασικών ιδεών του Διαφωτισμού σε ό,τι αφορά τη θρησκεία, τις πολιτικές ιδέες, την εκπαίδευση και των φορέων τους, καθώς και τη σύνδεση με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
Μετά από κάθε διδασκαλία τα μέλη της ομάδας σε μια διαδικασία αναστοχασμού και ανατροφοδότησης έθεταν και συζητούσαν κυρίως τα εξής ερωτήματα:
• Ποιοι ήταν οι στόχοι κάθε διδασκαλίας;
• Οι δραστηριότητες που σχεδιάστηκαν ήταν συναφείς με τους στόχους που τέθηκαν;
• Επιτεύχθηκαν οι στόχοι της διδασκαλίας;
• Σε ποια φάση συμμετείχαν πιο ενεργά οι μαθητές και γιατί;
• Πώς διαχειρίστηκε η εκπαιδευτικός την τάξη;
• Πώς διαχειρίστηκε η εκπαιδευτικός το χρόνο;
• Ποια στοιχεία θα μπορούσαν να επαναπροσδιοριστούν;
Οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν ήταν πάρα πολλές λόγω του δύσκαμπτου Ωρολόγιου Προγράμματος που δεν επιτρέπει τις συνδιδασκαλίες. Ωστόσο, με πολλή προσπάθεια οι δυσκολίες ξεπεράστηκαν με αλλαγές του προγράμματος στο βαθμό του δυνατού. Παρά τις προσπάθειες δεν κατέστη δυνατή η παρουσία όλων των μελών της ομάδας σε όλες τις διδασκαλίες. Ωστόσο, στη συζήτηση που ακολουθούσε κάθε φορά ήταν παρόντα όλα τα μέλη της ομάδας.
Αποτελέσματα της δράσης
Μέσα από τη διαδικασία αναστοχασμού και ανατροφοδότησης αναδείχθηκαν
1. η ποικιλία στον σχεδιασμό διδακτικών διαδρομών που ενισχύουν την ερευνητική – ανακαλυπτική μάθηση, την ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης, την ανάπτυξη μεταγνωστικών δεξιοτήτων. Οι επιλογές των διδασκουσών συζητήθηκαν και οι απόψεις συνέκλιναν στο ότι
1.1. η επίτευξη των μαθησιακών στόχων εξαρτάται περισσότερο από την ποιότητα του σχεδιασμού, παρά από το είδος των πόρων που επιστρατεύονται κάθε φορά.
1.2. Πρέπει να υπάρχει στενή συνάφεια μεταξύ στόχων και σχεδιασμού διδακτικής διαδρομής-δραστηριοτήτων.
1.3. Ωστόσο, ο σχεδιασμός κάποιες φορές ανατρέπεται εν τη πράξει, αναλόγως των αντιδράσεων, του βαθμού ετοιμότητας και πρόσληψης των μαθητών. Απαιτείται, επομένως, κάθε φορά η αντίστοιχη ετοιμό¬τητα και ευελιξία του/της διδάσκοντος/σας να αναπροσαρμόζει την πορεία διδασκαλίας.
2. Η ποικιλία των οργανωτικών σχημάτων στην τάξη ανάλογα με τους στόχους που έχουν τεθεί. Διαπιστώθηκε ότι
2.1. η οργάνωση της τάξης συνιστά σημαντικό στοιχείο του διδακτικού σχεδιασμού. Απαιτεί μία προεργασία, ωστόσο μπορεί να μεταβάλει ουσιαστικό το μαθησιακό περιβάλλον.
2.2. Οι ομαδοσυνεργατικές πρακτικές είναι ιδιαίτερα ελκυστικές στους/στις μαθητές/τριες, προάγουν τις μεταξύ τους σχέσεις, τους/τις κινητοποιούν περισσότερο και βελτιώνουν τα μαθησιακά αποτελέσματα. Πρόκληση παραμένει η εμπλοκή κάποιων από αυτούς/ές που «κρύβονται» πίσω από την δουλειά των υπόλοιπων μελών της ομάδας τους.
2.3. Προστιθέμενο όφελος αποτελεί η άσκηση των μαθητών/τριών στην έκθεση σε κοινό, δεξιότητα που δεν καλλιεργείται επαρκώς στο σχολείο. Είτε στο πλαίσιο μιας μετωπικής διδασκαλίας, είτε –πολύ περισσότερο- στο πλαίσιο μιας συνεργατικής παρουσίασης, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδια¬φέρον η προσπάθεια των μαθητών/τριών να συγκεντρώσουν, να συνθέσουν, να ιεραρχήσουν και να παρουσιάσουν με τρόπο σαφή και ελκυστικό το υλικό τους στους/στις συμμαθητές τους.
3. Η προσπάθεια για δημιουργία κατάλληλου παιδαγωγικού κλίματος στην τάξη, για ενθάρρυνση των μαθητών/τριών να συμμετέχουν στο μάθημα και για ενθάρρυνσή τους να εξερευνούν τη γνώση συνεργατικά.
4. Η αξιοποίηση του υπάρχοντος εξοπλισμού του σχολείου ως ένα θέμα καίριας σημασίας και ανταλλά-χθηκαν ιδέες για καλύτερη οργάνωση αυτού του εξοπλισμού και εμπλουτισμό του (π.χ. διατυπώθηκε η πρόταση για τη δημιουργία μιας αίθουσας Ιστορίας). Συγκεκριμένα:
4.1. χωρίς να καθορίζουν την ποιότητα και αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας, τα διαθέσιμα ψη-φιακά μέσα, εφόσον ενταχθούν στοχευμένα στον διδακτικό σχεδιασμό, εντείνουν το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών, ενισχύουν τη διαδραστικότητα του μαθήματος και διευκολύνουν τη συγκρά-τηση των νέων γνώσεων, από τη στιγμή που απευθυνόμαστε στη «γενιά της εικόνας». Συνεπώς, είναι αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός του υπάρχοντος εξοπλισμού και ο εμπλουτισμός του.
4.2. Η διαμόρφωση αιθουσών μαθημάτων, π.χ. Ιστορίας, θα βοηθούσε να υπάρχει συγκεντρωμένο το αναγκαίο υλικό υποστήριξης του μαθήματος, ώστε να προσφεύγουν άμεσα σε αυτό διδάσκοντες/ ουσες και μαθητές/τριες στη διάρκεια της διδασκαλίας.
5. Η σημασία της οργάνωσης και ορθής κατανομής του χρόνου, ώστε να υλοποιούνται οι διδακτικοί στόχοι που έχουν τεθεί, αλλά και η ανάγκη ετοιμότητας και εγρήγορσης για αλλαγές επιτόπου, όταν ο σχεδιασμός δεν ευοδώνεται από τις πραγματικές συνθήκες
6. Η καλλιέργεια κλίματος συνεργασίας και εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών της ομάδας. Οι διαδικασίες συνδιδασκαλίας και ετεροπαρατήρησης προσέφεραν χρήσιμες μεταγνωστικές εμπειρίες στις συμμετέχουσες, οι οποίες αναστοχάστηκαν για τον εαυτό τους και τους άλλους ως προς τις ικανότητές τους στο γνωστικό και παιδαγωγικό επίπεδο.
Τελικά, το εγχείρημα λειτούργησε ως ένα είδος ενδοσχολικής επιμόρφωσης διά της αλληλοδιδακτικής με-θόδου και ενίσχυσε με τον τρόπο του την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σε αυτό.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου