PROJECT «ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ» «Γιατί νοσεί η πόλις; Ένα διαθεματικό Project για τη Γλώσσα και την Οικολογία εφαρμόζοντας μεθοδολογίες STEM» 1ο ΓΕ.Λ. Συκεών Θεσσαλονίκης. Σχεδιασμός – οργάνωση – υλοποίηση : Πανταζής Μητελούδης.
Στην εφαρμογή του project κατά το σχολικό έτος 2021 – 22, στο 1ο ΓΕ.Λ. Συκεών, συμμετείχαν και συνεργάστηκαν οι φιλόλογοι: Κώστας Θεοχαρίδης, Γεωργία Μαρίτζου, Γεωργία Σωτηριάδου, Μαρία Χύτα και οι βιολόγοι: Δημήτρης Κατραπατσιάς και Έφη Μανοπούλου.
Επιπλέον κατά την υλοποίηση του project συνεργάστηκαν 8 Λύκεια από τη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα και 28 εκπαιδευτικοί, στο πλαίσιο της «Κοινότητας Μάθησης και πρακτικής και Δικτύωσης σχολείων ‘’Δημιουργικής Έκφρασης’’».
Μαθητικό βίντεο παρουσίασης του project :
Σχεδιασμός
Με κεντρικό άξονα το πρωτοποριακό άρθρο της ψυχιάτρου Φρόσως Μουρελή* «Γιατί νοσεί η πόλις;» οργανώνουμε ένα project για τη διερεύνηση της γλωσσικής προσέγγισης των μεγάλων οικολογικών προβλημάτων. Η έμφαση δε δίνεται στις γνώσεις – όλοι λίγο–πολύ γνωρίζουμε τι πρέπει να γίνει – αλλά στον λόγο. Πώς μιλάμε για τα θέματα της οικολογίας και των οικολογικών καταστροφών; Ποια σημασία έχει η γλώσσα και ο τρόπος που τη χρησιμοποιούμε; Μπορεί η γλώσσα να είναι το εργαλείο για να αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε το περιβάλλον γύρω μας, είτε το άμεσα κοντινό μας είτε ευρύτερα τον πλανήτη;
Αφορμώμενοι και από την επικαιρότητα, με την τεράστια οικολογική καταστροφή που συνέβη στη χώρα μας με τις φωτιές το φετινό καλοκαίρι, διευρύνουμε το project με σχετικά δημοσιεύματα, κείμενα κριτικής, ρεπορτάζ κ.ά. Παράλληλα αξιοποιούνται, σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, σημαντικά κείμενα και έργα τέχνης σχετικά με τον ρόλο του λόγου και της τέχνης στην προσέγγιση των οικολογικών προβλημάτων της ανθρωπότητας.
Ο σχεδιασμός του project ανταποκρίνεται πλήρως στο πνεύμα και τη φιλοσοφία του Προγράμματος Σπουδών για τη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία στο Λύκειο, καθώς και στις διδακτικές πρακτικές όπως παρουσιάζονται στον Φάκελο του Εκπαιδευτικού για τη Νεοελληνική Γλώσσα της Γ΄ Λυκείου.
Επιπλέον, εισάγεται η καινοτομία των μεθοδολογιών STEM, που στοχεύουν στην καλλιέργεια soft skills με ποικίλες δραστηριότητες διαθεματικής προσέγγισης, διερευνητικής μάθησης, αξιοποίησης των τεχνών, κριτικής προσέγγισης της γλώσσας, ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας και μάθησης κ.ά.
Τονίζεται η διαθεματική – διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων, βασική, εξάλλου, παράμετρος των μεθοδολογιών STEM, και προάγεται η συνεργασία καθηγητών διαφορετικών ειδικοτήτων π.χ. ΠΕ04. Η διαθεματική προσέγγιση περιλαμβάνει και την ένταξη του κεφαλαίου «Άνθρωπος και περιβάλλον» στο μάθημα της Βιολογίας.
O Υπεύθυνος καθηγητής: Πανταζής Μητελούδης.
-----------------------------------------------------------------
* Η Φρόσω Μουρελή είναι ψυχίατρος, αναλύτρια ομάδας και οικογενειακή θεραπεύτρια.
Το project εφαρμόστηκε και στις Β΄ και Γ΄ τάξεις του 1ου ΓΕ.Λ. Συκεών με ανάλογες διαφοροποιήσεις, και σε συνεργασία με το 2ο ΓΕ.Λ. Συκεών, με υπεύθυνη καθηγήτρια τη Μαρία Σαπράκα, και άλλα ΓΕ.Λ., εκπαιδευτικοί των οποίων εκδήλωσαν ενδιαφέρον για συμμετοχή. Το project, με τη συνεργασία εκπαιδευτικών και σχολείων θα ενταχθεί στη δράση «Κοινότητα μάθησης και πρακτικής και δικτύωσης σχολείων : Σχολεία Δημιουργικής Έκφρασης»
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ
Κείμενα
• Γιατί νοσεί η Πόλις; Ευφροσύνη Μουρελή
• Αν η φύση πεθάνει, πεθαίνουμε κι εμείς. Ο δημιουργός της ταινίας «Ο δάσκαλός μου, το χταπόδι» Κρεγκ Φόστερ μιλάει για τη συνάντηση που του άλλαξε τη ζωή.
• Το κλίμα, οι μέλισσες είναι πολιτική (συνέντευξη Μ. Λατούρ)
• Μπρούνο Λατούρ / Να φανταστούμε τις κινήσεις αναστολής που θα εμποδίσουν την επιστροφή στο προ-της-κρίσης παραγωγικό σύστημα.
• Οι πυρκαγιές στην Εύβοια και η ώρα των ευθυνών: Στον γερμανικό Tύπο η αγανάκτηση και οι επικρίσεις για τους επιχειρησιακούς χειρισμούς στην Εύβοια και τις επιπτώσεις των πυρκαγιών στην τουριστική οικονομία. (δημοσιογραφικό κείμενο)
• «Ακατοίκητη γη», μια ιστορία του μέλλοντος του David Wallace -Wells.
• Είναι. Μάρω Παπαδημητρίου (ποίημα) – πάνω σε ένα ποίημα του Κρυστάλλη –
• Αγαπημένη μου Σοφία. Α. Πεχλιβάνη (μικροδιήγημα)
• Άνθρωποι και ζώα στον δρόμο, μακριά από τα σπίτια τους. Φωτογραφίες του Nick Brandt.
• Φωτιές: «Ντόμινο» μετά την αναφορά του περιφερειάρχη Σπανού ότι δέχτηκαν «εντολή μη κατάσβεσης» στην Εύβοια. (δημοσιογραφικό κείμενο)
• Διάγγελμα Μητσοτάκη: Ζητώ συγγνώμη για τις αδυναμίες - 500 εκατ. για Αττική και Εύβοια. (δημοσιογραφικό κείμενο – πολιτικός λόγος)
• Τσίπρας από Εύβοια: Μην προκαλούν με δηλώσεις αυτοθαυμασμού πάνω στα ερείπια. (δημοσιογραφικό κείμενο – πολιτικός λόγος)
• «Άνθρωπος και περιβάλλον» : κεφάλαιο του βιβλίου της Βιολογίας Β΄ Λυκείου.
Δραστηριότητες
Σχεδιάστηκαν ποικίλες δραστηριότητες:
• Κατανόησης κειμένου
• Παραγωγής λόγου
• Γλωσσικές
• Οπτικού γραμματισμού
• Βιωματικές
• Διαθεματικές/ Διεπιστημονικές
• Ερευνητικές
• Επιτόπιας έρευνας
• Συνεντεύξεις
• Συλλογής και επεξεργασίας επιστημονικών δεδομένων
• Παραγωγή video
Η μορφή της διδασκαλίας είναι, κατεξοχήν, ομαδοσυνεργατική σε όλες τις φάσεις υλοποίησης του project.
Υλικό που παρήχθη
Υλικό που παρήχθη : μαθητικά κείμενα, εργασίες συνθετικές – δημιουργικές, εργασίες ερευνητικές, video παρουσίασης του project , το οποίο θα παρουσιαστεί στο «Κέντρο Διάδοσης Επιστημών και Μουσείο Τεχνολογίας – ΝΟΗΣΙΣ» και θα κατατεθεί ως εκπαιδευτικό υλικό.
Επιμορφώσεις που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της Δράσης
Σημαντική ήταν και η εκπαιδευτική επίσκεψη που οργανώσαμε στην Παλαιά Νομαρχία της Θεσσαλονίκης.Ενημερωθήκαμε από τρείς ειδικούς επιστήμονες σχετικά με τον ρόλο τους φυτού « Ποσειδωνία » στην ισορροπία του μεσογειακού υδάτινου οικοσυστήματος, όσο και για το φαινόμενο του ευτροφισμού στον Θερμαϊκό κόλπο και στην ευρύτερη περιοχή. Ύστερα ακολούθησε συζήτηση και επίλυση αποριών από τους εισηγητές της παρουσίασης.
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
ΚΕΙΜΕΝΟ 1
Γιατί νοσεί η Πόλις;
Ευφροσύνη Μουρελή, Ψυχίατρος, ομαδική αναλύτρια, οικογενειακή θεραπεύτρια.
Τεύχος 38 metalogos-systemic-therapy-journal.eu
Όπως λέει ο Σάββας Μιχαήλ στο βιβλίο του ΑΝΤΙ ΓΟΝΗ ΑΝΤΙ ΘΕΟΣ ΑΝΤΙ ΤΥΡΑΝΝΟΣ (Μιχαήλ 2020), στον Οιδίποδα του Σοφοκλή τίθεται το κατεξοχήν ελληνικό, και πολιτικό, ερώτημα: γιατί νοσεί η Πόλις; Η Νόσος είναι «επίπτωση μιας ύβρεως που διασαλεύει τη φυσική και ηθικό-κοινωνική ιστορική τάξη πραγμάτων και πυροδοτεί μια μέχρι θανάτου σύγκρουση του ανθρώπου με δυνάμεις ανεξέλεγκτες, τη Μοίρα», στην περίπτωση μας τη Φύση. Η ύβρις σήμερα είναι ότι ο άνθρωπος θεωρεί ότι η φύση υπάρχει για τη δική του ικανοποίηση, ότι είναι αντικείμενο προς χρήση.
Ο Οιδίπους τύφλωσε τα μάτια του, που δεν έβλεπαν τι έκανε, για να δει αυτό που είχε κάνει. Εμείς θα θελήσουμε να δούμε γιατί νοσεί η Πόλις ή σαν την Ιοκάστη θα προσπαθήσουμε να το κρύψουμε; Ο Habermas λέει ότι «τόση επίγνωση της μη γνώσης μας δεν υπήρξε ποτέ». Η επίγνωση της μη γνώση μας δεν είναι ζήτημα έλλειψης πληροφόρησης, είναι κυρίως ζήτημα ψυχικής αντοχής. Σε όλα τα επίπεδα: ατομικό, ομαδικό, συλλογικό.
Ακόμη και η ορολογία που χρησιμοποιούμε προδίδει μια προσπάθεια απόκρυψης. Ο όρος Ανθρωπόκαινος, όρος γεωλογικός, είναι όρος ουδέτερος, δεν έχει συνδεθεί ακόμα με αισθήματα, φαντασίες, ιστορίες. Δηλώνει ότι η ανθρώπινη δράση συνιστά γεωλογική δύναμη παρεμβαίνουσα στο σύμπαν της ζωής του πλανήτη και αποκρύπτει τα πολύ συγκεκριμένα αίτια της περιβαλλοντικής καταστροφής. Η καταστροφή της φύσης δεν είναι εν γένει ανθρωπογενής, είναι καπιταλιστικογενής. Η πλανητική οικονομία ενώνει όλα τα είδη κάτω από την προσταγή της αγοράς και οι ακρότητές της απειλούν το σύνολο της ανθρωπότητας. Ιδιαίτερα καταστροφικός αποδεικνύεται ο σύγχρονος καπιταλισμός που εμπορευματοποιεί ό,τι ζει με τις βιοτεχνολογικές του παρεμβάσεις σε ζώα, σπόρους, κύτταρα, φυτά.
Επιστήμονες, όπως ο βιολόγος Ρομπ Γουάλας και ο γιατρός Michael Greger έχουν αναδείξει την συσχέτιση της βιομηχανικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, που αποτελεί πεδίο γιγάντιων πολυεθνικών, με τη δημιουργία των συνθηκών για το πέρασμα παθογόνων ιών από τα ζώα στους ανθρώπους, όπως έγινε με τον ιό της σημερινής πανδημίας.
Η απόκρυψη δεν σταματά εδώ αλλά συνεχίζεται. Ο όρος Ανθρωπόκαινος Εποχή συρρικνώνεται στον όρο κλιματική αλλαγή, ο οποίος με τη σειρά του συρρικνώνεται στον όρο υπερθέρμανση του πλανήτη. Αυτό που αντιμετωπίζουμε ωστόσο είναι πολύ μεγαλύτερο: εξορύξεις, αρσενικό στο νερό, ραδιενεργός ρύπανση, τερατώδη ποσά τοξικών χημικών, εξαφάνιση λιμνών, ποταμών, δασών, απλοποίηση του οικοσυστήματος με απώλεια χιλιάδων ειδών - οι Ιάπωνες σε κάποιες περιοχές επιτελούν οι ίδιοι την επικονίαση στα φυτά χρησιμοποιώντας μπατονέτες, γιατί οι μέλισσες έχουν αφανιστεί. Επίσης, αντιμετωπίζουμε ό,τι έχει ονομαστεί νεκρο-πολιτική, δηλαδή η άγρια εκμετάλλευση μεγάλων κοινωνικών ομάδων, θα μπορούσε να πει κανείς, ολόκληρων ηπείρων, όπως η Αφρική, γενοκτονίες, πόλεμοι. Για όποιον αντέχει να δει, βλέπει ότι όλα τα κομμάτια του συστήματος αποκαλύπτουν «την τρέλα της καπιταλιστικής μηχανής και τον παθολογικό, παραληρηματικό χαρακτήρα της ορθολογικότητάς της». Η βελτίωση των όρων ζωής που υπόσχεται ο καπιταλισμός καταστρέφει τους όρους ζωής.
Αλλά ο καπιταλισμός δεν είναι μόνο ένα οικονομικό σύστημα, ένα βάρος πάνω στην ανθρωπότητα που αρκεί να κουνήσουμε όλοι τους ώμους μας και θα πέσει, ούτε έχει ανάκτορα για να τα καταλάβουμε. Παράγει αξίες, σχέσεις, γνώσεις, παράγει ένα τρόπο ζωής. Η ζωή μας ολόκληρη είναι σε σύζευξη μαζί του.
Ο άνθρωπος, μέσα στο καπιταλισμό θεωρείται ζώο εγωιστικό προσκολλημένο στα συμφέροντα του. Ο Alain Badiou (Badiou 2015) αναρωτιέται: αν στο ερώτημα «τι σημαίνει να ζει κανείς» η απάντηση είναι η ικανοποίηση των αναγκών και η επιδίωξη των ατομικών συμφερόντων, τότε πρόκειται για μια εξαιρετικά φτωχή στην ουσία της εκδοχή της ανθρωπότητας. Θεωρεί ότι ο καπιταλισμός επιχειρεί να καταστήσει το νόημα της ανθρώπινης ζωής συμβατό με τη λογική της λειτουργίας του κεφαλαίου, να συζεύξει την ανθρώπινη ζωή σε όλες της τις διαστάσεις με τη λογική του κέρδους. Να την παγιδεύσει, να την συρρικνώσει στη διάσταση του συμφέροντος. Κομμένοι και ραμμένοι στα μέτρα του, λοιπόν, και εμείς και τα παιδιά μας.
Το κέρδος προβάλλεται ως το κατεξοχήν ποθούμενο αντικείμενο, συνεχώς νομιμοποιούμενο στην κοινωνική συνείδηση, νομιμοποιώντας με τη σειρά του τον εσαεί ανταγωνισμό των παντός είδους συμφερόντων. Ο Badiou (Badiou 2015) λέει: «αυτό που με εκπλήσσει είναι η φτώχεια του καπιταλιστικού πλούτου. Και ειδικότερα, η φτώχεια της ίδιας της επιθυμίας, διότι κατά βάση πρόκειται για επιθυμία αντικειμένων και όσων επιτρέπουν την απόκτησή τους. Συνεπώς, ο καπιταλισμός είναι ένα είδος διανομής αντικειμένων που συγκροτεί την ανθρωπότητα ως εικόνα ατελεύτητης παιδικής ηλικίας. Εάν λοιπόν κοιτάξουμε τον κόσμο σήμερα υπό το πρίσμα του «τι σημαίνει να ζει κανείς», δύο είναι οι προτάσεις: για τις μυριάδες αυτών που δεν έχουν τα μέσα για να ζήσουν, είναι μια αδιάκοπη πάλη για την επιβίωση, και για τους άλλους που έχουν κάποια μέσα για να ζήσουν είναι η φτωχή, παιδιάστικη ζωή της κατανάλωσης παιχνιδιών κι αντικειμένων. Εγώ λοιπόν υποστηρίζω ότι η αληθινή ζωή είναι απούσα.»
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Να σχολιάσετε τον τίτλο του κειμένου σε σχέση με το περιεχόμενο και την πρόθεση της συγγραφέως.
2. Τη συγγραφέα απασχολεί έντονα και η χρήση των επιστημονικών όρων, όπως Ανθρωπόκαινος Εποχή, κλιματική αλλαγή, υπερθέρμανση του πλανήτη κ.ο.κ. Ποια είναι η κριτική της για αυτές τις γλωσσικές επιλογές στην επιστημονική ορολογία;
3. Να αναλύσετε συνοπτικά τον παραλληλισμό του αρχαίου μύθου του Οιδίποδα με τα σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα, όπως δίνεται με την αναλογία στην αρχή του κειμένου.
4. Ποιο είναι το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα η ανθρωπότητα σύμφωνα με τη συγγραφέα; Να απαντήσετε σε μια παράγραφο 100 λέξεων, περίπου.
5. Πώς αντιλαμβάνεστε τη «φτώχεια της ίδιας της επιθυμίας» και τη «φτωχή, παιδιάστικη ζωή» ως χαρακτηριστικά της σύγχρονης ανθρωπότητας (τελευταία παράγραφος); Να αναπτύξετε τις σκέψεις σας τεκμηριώνοντας και με δικά σας παραδείγματα (150 – 200 λέξεις).
6. Παρακολουθείστε τη σκέψη της συγγραφέως. Να καταγράψετε επιγραμματικά την πορεία της από το αρχικό ερώτημα έως το συμπέρασμα στο ποίο καταλήγει στην τελευταία παράγραφο.
7. Η συγγραφέας, η Φρόσω Μουρελή, είναι ψυχίατρος. Η ψυχιατρική είναι κλάδος της ιατρικής επιστήμης που μελετά, κυρίως, τις ψυχικές ασθένειες και διαταραχές – αιτιοπαθογένεια και θεραπεία – καθώς και τις προϋποθέσεις/παραμέτρους της ψυχικής υγείας και ευεξίας. Πώς αυτή η ταυτότητα της συγγραφέως αντανακλάται στην οπτική με την οποία προσεγγίζει το θέμα της σύγχρονης περιβαλλοντικής καταστροφής;
Ερευνητική δραστηριότητα
κλιματική αλλαγή, υπερθέρμανση του πλανήτη, φαινόμενο θερμοκηπίου, ατμοσφαιρική ρύπανση, ερημοποίηση:
• Πώς αντιλαμβάνεστε τους παραπάνω όρους; Να αποδώσετε το περιεχόμενό τους με δικά σας λόγια.
• Στη συνέχεια, να αναζητήσετε τους επιστημονικούς ορισμούς των παραπάνω φαινομένων σε επιστημονικά λεξικά και με τη βοήθεια του καθηγητή της Βιολογίας.
• Να διατυπώσετε την άποψη και κριτική σας για τις γλωσσικές επιλογές στον επιστημονικό ορισμό των παραπάνω φαινομένων.
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Αν η φύση πεθάνει, πεθαίνουμε κι εμείς
Ο δημιουργός της ταινίας «Ο δάσκαλός μου, το χταπόδι» Κρεγκ Φόστερ μιλάει για τη συνάντηση που του άλλαξε τη ζωή.
Ο βραβευμένος κινηματογραφιστής και δύτης αφιέρωσε σχεδόν μία δεκαετία στην εξερεύνηση του μεγάλου υποθαλάσσιου δάσους των κελπιών στο Δυτικό Ακρωτήριο της Νότιας Αφρικής, κοντά στις ακτές του Κέιπ Τάουν.
Μπορεί ένας άνθρωπος και ένα χταπόδι να γίνουν φίλοι; Και πώς μπορεί να μοιάζει αυτή η αναπάντεχη φιλία; «Πολλοί λένε ότι τα χταπόδια είναι σαν εξωγήινοι. Το περίεργο είναι πως, όταν τα πλησιάζεις, συνειδητοποιείς ότι μοιάζουμε με πολλούς τρόπους». Έτσι ξεκινάει ο Κρεγκ Φόστερ την αφήγησή του στην εξαιρετική ταινία ντοκιμαντέρ «Ο δάσκαλός μου, το χταπόδι» που έκανε πρεμιέρα στο Netflix πριν από λίγες εβδομάδες. Στη διάρκεια των υποβρύχιων περιπλανήσεών του συνάντησε ένα θηλυκό χταπόδι, το οποίο ξεκίνησε να παρατηρεί και να βιντεοσκοπεί καθημερινά. Μέσα σε διάστημα ενός χρόνου είχε αναπτύξει μαζί του μια μοναδική αμφίδρομη σχέση αλλά και έναν βαθύ συναισθηματικό δεσμό. Αυτό το χταπόδι έγινε η φίλη του, ο δάσκαλός του, η ανέλπιστη πρωταγωνίστρια μιας ταινίας μοναδικής στο είδος της, που συνδυάζει τη χαρτογράφηση του υποθαλάσσιου παραδείσου του Δυτικού Ακρωτηρίου με την ευαίσθητη ματιά στον φυσικό κόσμο και τα υπέροχα πλάσματά του, μέσα από εικόνες μοναδικής ομορφιάς και τεχνικής αρτιότητας.
Ανεκτίμητα μαθήματα
Ήταν συναρπαστικό, ομολογεί, ότι έμαθε να βλέπει το περιβάλλον του υποθαλάσσιου δάσους μέσα από τα μάτια της νέας του φίλης. «Ήταν υπέροχο το να παρατηρώ πώς όλα σε αυτό το υποθαλάσσιο οικοσύστημα ήταν δεμένα μαζί και κινούνταν σε ένα κυκλικό σύστημα ζωής και θανάτου στο οποίο κάθε οργανισμός εξαρτιόταν από τον άλλο». Πήρε ανεκτίμητα μαθήματα: «Ότι οι τόποι άγριας ζωής και τα ζώα που ζουν εκεί είναι πολύτιμα. Ότι είμαστε μέρος της φύσης και όχι επισκέπτες. Ότι η βαθιά επαφή μας με τη φύση είναι σημαντική για το ευ ζην μας. Ότι η επιβίωσή μας είναι συνδεδεμένη με την υγεία και τη βιοποικιλότητα του φυσικού κόσμου. Αν το περιβάλλον ευημερεί, ευημερούμε κι εμείς· αν πεθάνει, πεθαίνουμε κι εμείς. Η πιο επικίνδυνη σκέψη είναι ότι εμείς οι άνθρωποι μπορούμε με κάποιον τρόπο να ζήσουμε χωρίς τη φύση. Είμαστε η φύση και το μέλλον μας ως είδος είναι εγγυημένο αν επιτρέψουμε στον φυσικό κόσμο να επιβιώσει και να είναι προστατευμένος». Αυτή η εμπειρία τού άλλαξε τη ζωή με πολλούς τρόπους, παραδέχεται: «Με έκανε να συνειδητοποιήσω ότι είμαι ένα ακόμα ζώο σε αυτόν τον πλανήτη. Με έκανε να αισθανθώ πόσο εμείς οι άνθρωποι ανήκουμε εδώ. Είναι το σπίτι μας, το μόνο μας σπίτι. Το να είναι κανείς στη φύση είναι το πιο θεραπευτικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε για τους εαυτούς μας».
Γι’ αυτό αποφάσισε να κάνει αυτή την ταινία; «Είμαι κινηματογραφιστής και αφηγητής ιστοριών, αυτό κάνω στη ζωή μου. Νιώθω ότι οι ιστορίες είναι σημαντικές, γιατί μπορούν να κινητοποιήσουν το συναίσθημα και να κάνουν τους ανθρώπους να ακούσουν προσεκτικά και να νοιαστούν. Ήθελα να μοιραστώ τη μαγεία και τη χαρά που έζησα στο δάσος των κελπιών* και να δείξω στον κόσμο την ομορφιά του υποθαλάσσιου δάσους της Νότιας Αφρικής και τη σημασία τού να είμαστε συνδεδεμένοι με τη φύση».
Για τον λόγο αυτό έχει προχωρήσει και στην ίδρυση της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης SeaChange Project, μιας κοινότητας επιστημόνων, δημοσιογράφων, κινηματογραφιστών που εργάζονται για την ανάδειξη και προστασία του υποθαλάσσιου δάσους. Στόχος τους είναι να κινητοποιήσουν επιστήμονες, φορείς, πολιτικούς και το κοινό ώστε να γίνουν μέρος της αναγέννησης του πλανήτη.
Μαρία Αθανασίου, Η Καθημερινή, 10.01.2021
*κέλπιες = φύκια
Δραστηριότητες
1.Ένα από τα μαθήματα που πήρε από την εμπειρία του ο Κρεγκ είναι “ότι η βαθιά επαφή μας με τη φύση είναι σημαντική για το ευ ζην μας”. Πώς αντιλαμβάνεστε εσείς το ευ ζην; Έχει κάποια σημασία η φύση για το δικό σας ευ ζην;
2. «Ήταν υπέροχο να παρατηρώ πως όλα σε αυτό το υποθαλάσσιο οικοσύστημα ήταν δεμένα μαζί και κινούνταν σε ένα κυκλικό σύστημα ζωής και θανάτου στο οποίο ο κάθε οργανισμός εξαρτιόταν από τον άλλον». Να συζητήσετε σχετικά με την έννοια του οικοσυστήματος και τα δομικά χαρακτηριστικά του (βλ. και το εγχειρίδιο Βιολογία Β΄λυκείου). Μπορείτε να συνεργαστείτε και με τον καθηγητή της Βιολογίας, για να προσεγγίσετε σε βάθος το θέμα. (Διαθεματική δραστηριότητα)
3. Η αλληλεξάρτηση που υπάρχει ανάμεσα στα στοιχεία ενός οικοσυστήματος παρατηρείται και σε κοινωνικό επίπεδο ειδικά στη σημερινή παγκοσμιοποιημένη εποχή μας. Λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω αποσπάσματα από ομιλία του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, να συζητήσετε: α) το θέμα της αλληλεξάρτησης όλων των χωρών και λαών στην περίοδο της πανδημίας και β) το θέμα της ισότητας των εμβολίων. (Δραστηριότητα κριτικού στοσχασμού)
4. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες υποστήριξε σε ομιλία του ότι “Η πανδημία ανέδειξε την κοινή μας ευπάθεια και αλληλεξάρτηση” και κάλεσε κάλεσε όλες τις χώρες να χρησιμοποιήσουν την κρίση της πανδημίας ως ευκαιρία μετάβασης “σε έναν πιο πράσινο, πιο δίκαιο και πιο βιώσιμο κόσμο”. Τόνισε επίσης ότι”Η ισότητα των εμβολίων είναι η μεγαλύτερη ηθική δοκιμασία της εποχής μας” συγχαίροντας την ΕΕ για την αλληλεγγύη που έδειξε στον εμβολιαστικό πυλώνα COVAX, και ζήτησε την υιοθέτηση ενός παγκόσμιου σχεδίου εμβολιασμού. Μπορείτε να αντλήσετε χρήσιμες πληροφορίες για τη συζήτηση από τους παρακάτω συνδέσμους: (ερευνητική δραστηριότητα)
https://www.europarl.europa.eu/news/el/headlines/eu-affairs/20210622STO06705/gkouteres-i-pandimia-anedeixe-tin-pagkosmia-allilexartisi
https://ec.europa.eu/info/live-work-travel-eu/coronavirus-response/safe-covid-19-vaccines-europeans/global-response-coronavirus_el
https://www.tovima.gr/2021/06/07/world/i-narki-tis-emvoliastikis-anisotitas/
ΚΕΙΜΕΝΟ 3
Το κλίμα, οι μέλισσες είναι πολιτική
https://www.kathimerini.gr/culture/books/1060750/to-klima-oi-melisses-einai-politiki/
ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΡΔΟΥΚΟΥΤΑΣ. 20.01.2020 • 23:12
Κοινωνιολόγος, ανθρωπολόγος και ιστορικός της επιστήμης και της τεχνολογίας, στοχαστής με ανατρεπτική ματιά, αυθάδεια στη σκέψη και μια μικρή δόση ιδιορυθμίας. Ο πολυσχιδής Μπρούνο Λατούρ ανήκει στην πρωτοπορία της ευρωπαϊκής διανόησης και είναι ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους σύγχρονους Γάλλους φιλοσόφους, καθηγητής στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι και επίτιμος διδάκτωρ σε πανεπιστήμια της Λωζάννης, του Μόντρεαλ, του Εδιμβούργου κ.α. Παράλληλα, είναι επισκέπτης καθηγητής φιλοσοφίας στο London School of Economics και στo Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Στο έργο του ο Λατούρ έχει πραγματευτεί ζητήματα όπως η αλήθεια, η επιστήμη, η νεωτερικότητα, η πολιτική, η οικολογία. Στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Πού θα προσγειωθούμε; Δοκίμιο Πολιτικού Προσανατολισμού στο Νέο Κλιματικό Καθεστώς», υποστηρίζει ότι μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου η Ιστορία διακρίνεται από τρία χαρακτηριστικά: την απορρύθμιση, την αύξηση των ανισοτήτων και την άρνηση της κλιματικής αλλαγής, τα οποία συνδέονται μεταξύ τους. Η πρόσφατη κυκλοφορία του βιβλίου στα ελληνικά (εκδ. Πόλις) ήταν μια ευκαιρία να μας πει περισσότερα.
– Τι σας παρακίνησε να γράψετε το «Πού θα προσγειωθούμε»;
– Έχει να κάνει με την απελπισία την οποία αναμφίβολα αισθάνεται ο οποιοσδήποτε παρακολουθεί την πολιτική ζωή και διαβάζει τα επιστημονικά άρθρα για την κλιματική αλλαγή. Και κατ’ επέκταση την αγωνία που προκαλεί η πλήρης αδυναμία των θεσμών (πολιτεία, επιχειρήσεις κ.λπ.) μπροστά στο τεράστιο ζήτημα της κλιματικής αλλαγής.
– Πολλοί μεγάλοι φιλόσοφοι των αρχών της νεωτερικής εποχής (Μπέικον, Ντεκάρτ κ.ά.) υποστήριξαν ότι στόχος του ανθρώπου οφείλει να είναι η κατάκτηση της φύσης, το να γίνει αφέντης και κύριός της. Εσείς κάποιους αιώνες μετά, αντιτείνετε ότι πρέπει να αποδεχθούμε την εξάρτησή μας από αυτήν και να την προστατέψουμε.
– Αυτό που αναζητούν οι φιλόσοφοι και οι σοφοί του 17ου αιώνα είναι τρομακτικά διαφορετικό από τη δική μας κατάσταση. Eκείνοι ήταν ενθουσιασμένοι εξαιτίας της ανακάλυψης της «Νέας Γης». Γεγονός που επίσης σηματοδοτούσε τη δυνατότητα απεριόριστης εκμετάλλευσης. Αλλά αυτό που ήταν αποδεκτό με ενθουσιασμό τον 17ο ή και τον 18ο αιώνα δεν υφίσταται πλέον. Στην εποχή μας, η σχέση των δυνάμεων και των δυνατοτήτων του επίγειου κόσμου έχει ανατραπεί. Κατανοούμε, λοιπόν, πως τα ιδανικά του ελέγχου, της κυριαρχίας και της κατάκτησης της φύσης ανατρέπονται. Οπότε ναι, τώρα, είναι αναγκαίο να μάθουμε να εξαρτώμεθα από τη γη και το επίγειο.
– Τι σηματοδοτεί για εσάς αυτό το νέο κλιματικό καθεστώς;
– Είναι ένα πολιτικό καθεστώς προς ανακάλυψη, είναι τόσο διαφορετικό με το προηγούμενο καθεστώς άγνοιας και ανεμελιάς (d’ ignorance et d’ insouciance), όσο διαφορετικό ήταν το καθεστώς μετά την Επανάσταση του 1789 στη Γαλλία με το Παλαιό Καθεστώς που προηγήθηκε. Είναι μια χρήσιμη μεταφορά που δίνει με αρκετή ακρίβεια το μέγεθος των αλλαγών που πρέπει να λάβουν χώρα στη δημόσια ζωή. Εάν το κλίμα με την ευρύτερη σημασία του όρου κάνει την είσοδό του στην πολιτική χρειαζόμαστε νέους θεσμούς και ένα νέο δίκαιο, στοιχεία που έχω αναπτύξει περισσότερο σε προηγούμενα έργα μου.
– Γιατί οφείλουμε να ανα-προσανατολιστούμε στην πολιτική;
– Μπορούμε να πούμε ότι έως σήμερα η πολιτική ήταν οι άνθρωποι που ρύθμιζαν μεταξύ τους τα προβλήματα, τις κοινωνικές σχέσεις τους σε έναν κόσμο όμως που παρέμενε εξωτερικός και ο οποίος εξυπηρετούσε μία σταθερή βάση, ένα σκηνικό και ένα υπόβαθρο εάν θέλετε, στις περιπέτειές τους. Είναι αυτό που ο Αριστοτέλης ανέφερε και περιέγραφε στα «Πολιτικά». Ωστόσο, σε όλα όσα ανέφερε εκεί, δεν συμπεριλάμβανε το κλίμα, τα ποτάμια, τις μέλισσες κ.λπ. Ολα αυτά ήταν και παρέμεναν για εκείνον εκτός πολιτικής. Τώρα όμως όλα αυτά είναι εντός πολιτικής. Και ως εκ τούτου, είναι απαραίτητα ως ορισμοί και προσδιορισμοί του τι είναι προοδευτικό και τι αντιδραστικό. Ο αναγκαίος ανα-προσανατολισμός σχετίζεται τελικά με το να κάνεις αυτό που έκαναν οι σοσιαλισμοί και οι μαρξισμοί στον 19ο αιώνα, να γνωρίσεις δηλαδή το πώς θα επαναπροσδιορίσεις την ανθρώπινη κοινότητα και τις ενέργειες, τα σχέδια και τις μέριμνες της δημόσιας δράσης, με έναν, ωστόσο, παντελώς νέο ορίζοντα, στον οποίο οφείλουν να συγκαταλεχθούν όλα όσα έως σήμερα εξέλιπαν.
– Οι όροι που χρησιμοποιούμε, κλιματική αλλαγή, οικολογία λ.χ., είναι επαρκείς να μεταδώσουν την κρισιμότητα των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε;
– Πρόκειται πράγματι για όρους αρκετά περιοριστικούς ή για όρους που παραπέμπουν στη φύση σαν εκείνη να ήταν ένα πρόβλημα παρακείμενο της πολιτικής. Δηλαδή σαν να είναι δίπλα στην πολιτική και όχι εντός της. Σήμερα όμως είναι εντός της. Γι’ αυτό και εγώ προτιμώ τους παραδοσιακούς όρους: πολιτισμός επιβίωση, δικαιοσύνη, ύπαρξη, έδαφος, γη, ώστε να περιγράψω με την απαραίτητη σαφήνεια τα όσα διακυβεύονται.
– Θεωρείτε ότι η συγκρότηση ενός κοινού πολιτικού ορίζοντα είναι ακόμη εφικτή; Κι εάν ναι, τι θα μας επέτρεπε να βγούμε από το αξιέξοδο και να αναδημιουργήσουμε έναν κοινό τόπο;
– Αυτό είναι το ίδιο το αντικείμενο του βιβλίου! Εάν κάτι τέτοιο το θεωρούσα αδύνατον, δεν θα το είχα γράψει. Αυτό δεν σημαίνει ότι το θεωρώ κάτι εύκολο. Προφανώς και όχι. Ιδιαίτερα σε μία χρονική στιγμή απώλειας της κατεύθυνσης του συνόλου των πολιτικών κομμάτων παντού στον κόσμο. Ακόμη περισσότερο σήμερα με τη νίκη του Τζόνσον, έπειτα από εκείνες του Τραμπ και του Μπολσονάρο. Αλλά, από την άλλη πλευρά, αυτό ακριβώς που συμβαίνει είναι και αυτό που μας επιτρέπει να ξαναβρούμε τον βηματισμό μας. Να εξηγηθώ. Οι λαϊκιστικές πολιτικές είναι τελείως παράταιρες και ανυπόστατες σε σχέση με όσα επιτάσσει το νέο κλιματικό καθεστώς. Εκτιμώ συνάμα ότι όλοι βλέπουμε αρκετά καθαρά πως μόλις περάσει η λαϊκιστική στιγμή, δηλαδή η φυγή από τον πραγματικό κόσμο, θα πρέπει όλα αυτά τα κράτη – έθνη να ξαναβρούν ένα έδαφος στο οποίο θα ζήσουν. Θα πρέπει δηλαδή τότε να θέσουμε εκ νέου την παλιά πολιτική και ανθρωπολογική ερώτηση: ποιος λαός θέλουμε να είμαστε και σε ποιο έδαφος;
– Παραμένετε αισιόδοξος;
– Οι χριστιανοί έκαναν λόγο για την ελπίδα σε αντιπαραβολή με την προσμονή. Ας πούμε λοιπόν ότι έχω λίγη προσμονή, αλλά την ελπίδα φωλιασμένη για πάντα στην καρδιά μου.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
1. Να εντοπίσετε στις απαντήσεις του φιλοσόφου στοιχεία που αποκαλύπτουν την πολιτική του θέση απέναντι στη σύγχρονη αντιμετώπιση του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής και να συντάξετε μια παράγραφο 60/80 λέξεων παρουσιάζοντας περιληπτικά αυτές τις θέσεις χωρίς δικά σας σχόλια.
2. Ποια βασική διαφορά εντοπίζει ο φιλόσοφος στην αντιμετώπιση της φύσης τον 17ο αιώνα και σήμερα; Να σχολιάσεις αυτή τη διαφορά καταθέτοντας προσωπικούς προβληματισμούς για το θέμα αυτό.
3. Ο φιλόσοφος επικαλείται τον Αριστοτέλη προκειμένου να στηρίξει τη βασική του θέση, ότι δηλαδή το θέμα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής είναι πολιτικό. Προσθέτει , όμως, και μια νέα οπτική στην τοποθέτηση του Σταγειρίτη. Ποια είναι αυτή η νέα οπτική και ποια στοιχεία της σύγχρονης ζωής την καθιστούν αναγκαία σύμφωνα με τον Λατούρ;
4. Πώς δικαιολογεί ο φιλόσοφος την προτίμησή του στους όρους «πολιτισμός, δικαιοσύνη κ.α.» έναντι της χρήσης παραδοσιακών όρων όπως π.χ. Οικολογία, κλιματική αλλαγή ;
5. Γιατί ο συγγραφέας θεωρεί αναποτελεσματικές τις πολιτικές του λαϊκισμού για το θέμα που τον απασχολεί; Ποια είναι η προσωπική σου άποψη για το θέμα αυτό;
6. Να χαρακτηρίσεις το περιεχόμενο των προτάσεων που ακολουθούν ως σωστό ή λάθος ανάλογα με το περιεχόμενο των απαντήσεων του Λατούρ
• Ο φιλόσοφος καταδικάζει την πολιτική του Τραμπ θεωρώντας ότι δεν απέφερε κανένα θετικό αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση του μείζονος θέματος που τον απασχολεί.
• Η φιλοσοφική τοποθέτηση του 17ου αιώνα ευνοούσε το σκεπτικισμό στην αντιμετώπιση και στο χειρισμό του φυσικού περιβάλλοντος.
• Ο φιλόσοφος πιστεύει ότι απαιτείται ευαισθητοποίηση από την πλευρά των πολιτών χωρίς αναγκαστική αλλαγή των πολιτικών θεσμών και δομών.
• Ο πολιτικός ανασχεδιασμός θεωρείται από τον φιλόσοφο ανεπίκαιρος και ανεδαφικός.
• Οι πολιτικές που δε λαμβάνουν υπόψη τους την κλιματική αλλαγή θεωρούνται από τον φιλόσοφο λαϊκίστικες.
ΚΕΙΜΕΝΟ 4
Φωτιές: «Ντόμινο» μετά την αναφορά του περιφερειάρχη Σπανού ότι δέχτηκαν «εντολή μη κατάσβεσης» στην Εύβοια
https://www.lifo.gr/now/politics/foties-ntomino-meta-tin-anafora-toy-perifereiarhi-spanoy-se-entoli-mi-katasbesis-stin
Αντιδράσεις έχει προκαλέσει, τόσο στο πολιτικό προσκήνιο όσο και στα social media, η αναφορά του περιφερειάρχη Στερεάς Ελλάδας, Φάνη Σπανού, περί «εντολή μη κατάσβεσης», της φωτιάς στην Εύβοια.
Ο κ. Σπανός είπε αυτή τη φράση στην αρχική τοποθέτησή του κατά τη διάρκεια της κατεπείγουσας συνεδρίασης του περιφερειακού συμβουλίου Στερεάς Ελλάδας, την Τρίτη. Στο τέλος της συνεδρίασης, επιχείρησε να ανασκευάσει τη δήλωσή του. Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Νάσος Ηλιόπουλος, χαρακτήρισε «πολύ βαριά» την καταγγελία του Φάνη Σπανού και κάλεσε τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, να απαντήσει, επισημαίνοντας ότι «η ευθύνη για την καταστροφή είναι δική του».
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γιάννης Οικονόμου, απάντησε ότι ο κ. Σπανός έχει τοποθετηθεί με σαφήνεια «απέναντι στις θεωρίες συνωμοσίας που υπονοεί ο ΣΥΡΙΖΑ».
Τι είπε ο Φάνης Σπανός στη συνεδρίαση
Ο Φάνης Σπανός είπε την επίμαχη φράση, περί «εντολής μη κατάσβεσης» στην πυρκαγιά στην Εύβοια, κατά τη διάρκεια της χθεσινής κατεπείγουσας συνεδρίασης του περιφερειακού συμβουλίου Στερεάς Ελλάδας. «Όσοι ζήσαμε αυτή την καταστροφή από κοντά- και ήμουν ένας από αυτούς για 6 μερόνυχτα τουλάχιστον- είδαμε πράγματα. Είδαμε πράγματα τα οποία πρέπει να ειπωθούν και να απαντηθούν», είπε ο περιφερειάρχης. «Κληθήκαμε να σβήσουμε μια φωτιά μόνοι μας. Χωρίς αεροπλάνα, χωρίς ελικόπτερα, χωρίς επίγεια πυροσβεστικά μέσα. Με πάρα πολλές περιπτώσεις που μαρτυρούν αμέτρητοι συμπολίτες μας ότι τα λιγοστά επίγεια μέσα είχαν εντολή μη κατάσβεσης. Σε πείσμα αυτών των εντολών πολλοί ηρωικοί πυροσβέστες δούλεψαν, αλλά ήταν δική τους πρωτοβουλία», συνέχισε.
«Γιατί; Μπορούν να ειπωθούν πολλά και με διαφορετικές διατυπώσεις. Ό,τι υπήρχε η Αττική και η Ολυμπία. Ναι, αλλά υπήρχε και η Εύβοια. Και τουλάχιστον η στοιχειώδης ευθύνη είναι όταν δίνεις προτεραιότητες, να κοιτάζεις στα μάτια εκείνους που δεν έδωσες προτεραιότητες γιατί υποτίμησες το φαινόμενο. Και εδώ είμαστε ξεκάθαρα όλοι θύματα αυτής της πραγματικότητας», δήλωσε ακόμη ο κ. Σπανός. «Η Πολιτική Προστασία έπραξε ως έπραξε, φέρει ευθύνες και αυτές οι ευθύνες πρέπει να αναζητηθούν», τόνισε ακόμη.
Κλείνοντας τη συνεδρίαση, ο Φάνης Σπανός επιχείρησε να ανασκευάσει τα όσα είχε πει στην αρχική τοποθέτησή του (στο 5.36.50 του βίντεο).
«Επειδή έχω μάθε να λέω την αλήθεια και επειδή το τελευταίο που έχει ανάγκη ο τόπος αυτή τη στιγμή είναι κομματικά ή οποιαδήποτε άλλα παιχνίδια να στρεβλώνουν φράσεις μου, θέλω να το ξεκαθαρίσω. Σε σχέση με το ζήτημα που αναφέρθηκε νωρίτερα, σχετικά με την κατάσβεση. Αναφέρθηκα με ειλικρίνεια στις συζητήσεις κάποιων κατοίκων. Και αυτές οι συζητήσεις προφανώς συνδέονται με την κατάσταση. Συνδέονται με κινδύνους για τους πυροσβέστες, με αυτούς τους ανθρώπους που όπως είπα με τον ένα και τον άλλο τρόπο κατέβαλαν προσπάθειες με κίνδυνο και της ζωής τους και το είδαμε όλοι. Εμείς οι ίδιοι, επειδή ήμασταν εκεί, μιλήσαμε και για τα λάθη και τις ολιγωρίες που έγιναν», είπε αρχικά.
«Όμως, για να κλείσω το θέμα και για να έχουμε ένα μέτρο λογικής, δεν περίμενα ποτέ ότι θα χρειαστεί να το πω, αλλά είναι απολύτως αυτονόητο, ότι καμία πυροσβεστική ή πολιτική ηγεσία στον κόσμο δεν υπάρχει οποιαδήποτε πιθανότητα να έχει λόγο ή επιθυμία ή έστω και βούληση να επεκτείνεται οποιαδήποτε πυρκαγιά», πρόσθεσε και συμπλήρωσε «Τα ζητήματα θα διερευνηθούν και οφείλουν να διερευνηθούν».
«Να απαντήσει ο Μητσοτάκης, δική του η ευθύνη για την καταστροφή»
Η φράση του Φάνη Σπανού προκάλεσε την αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ, που κάλεσε τον πρωθυπουργό να δώσει απαντήσεις.
ΚΕΙΜΕΝΟ 5
Οι πυρκαγιές στην Εύβοια και η ώρα των ευθυνών
Στον γερμανικό Tύπο η αγανάκτηση και οι επικρίσεις για τους επιχειρησιακούς χειρισμούς στην Εύβοια και τις επιπτώσεις των πυρκαγιών στην τουριστική οικονομία.
https://www.dw.com/el/%CE%BF%CE%B9-%CF%80%CF%85%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AD%CF%82-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%8D%CE%B2%CE%BF%CE%B9%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CF%8E%CF%81%CE%B1-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%8E%CE%BD/a-58805680
Griechenland I Waldbrände in Evia
Φωτογραφία στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Welt του Βερολίνου συνοψίζει μιαν άλλη πτυχή του δράματος που βιώνει αυτές τις ημέρες η Ελλάδα. Σε ένα φέρυ μποτ σε παραλία της Εύβοιας και με φόντο τον κατακόκκινο από τις φλόγες ουρανό, επιβιβάζονται κάτοικοι και τουρίστες για να σωθούν από τις πυρκαγιές. Στην καρδιά της τουριστικής περιόδου τέτοιες εικόνες αποτρέπουν κάθε τουρίστα να έρθει για διακοπές στην Ελλάδα.
Σε άλλο συναφές άρθρο, η Frankfurter Allgemeine Zeitung θέτει το ερώτημα ευθέως: Ποιες οι επιπτώσεις στον ελληνικό τουρισμό από τέτοιες δραματικές εικόνες νησιών να καίγονται και τουριστών να μεταφέρονται με καράβια για να σωθούν, όπως αυτές τις ημέρες στην Εύβοια;
"Βιώσιμος τουρισμός"
"Το ό,τι αυτός, ο πιο σημαντικός κλάδος της ελληνικής οικονομίας απειλείται από την κλιματική κρίση, δεν φαίνεται μόνο στα νησιά" σημειώνει. "Όπως και το 2007 έτσι και φέτος απειλήθηκαν από τις φλόγες αρχαιολογικοί χώροι και το Μουσείο της Αρχαίας Ολυμπίας. Τον Αύγουστο του 2007 σώθηκε την τελευταία στιγμή η περιοχή. Φαίνεται να λειτουργούν για την ώρα οι τεράστιες επενδύσεις των τελευταίων χρόνων σε τοπικά μέτρα πυρόσβεσης. Αλλά η απειλή για την πολιτιστική κληρονομιά παραμένει και γίνεται εμφανής κάθε καλοκαίρι. Το καλοκαίρι του 2019 η ελληνική κυβέρνηση συγκάλεσε διάσκεψη με 300 εμπειρογνώμονες από 40 χώρες για να συσκεφθεί γύρω από την προστασία πολιτιστικών αγαθών από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Από το καλοκαίρι του 2021 προκύπτει ότι σύντομα το διακύβευμα είναι πολύ μεγαλύτερο από την προστασία αρχαίων κιόνων και ερειπίων".
Συνέντευξη με τον καθηγητή και ακαδημαϊκό Κώστα Συνολάκη φιλοξενεί η Handelsblatt. Ο ειδικός στην αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων επισημαίνει ότι ο τουριστικός κλάδος θα πρέπει να μετασχηματιστεί για να γίνει βιώσιμος. "Οι υπάρχουσες υποδομές στην Ελλάδα δεν μπορούν λόγω του μεγάλου αριθμού επισκεπτών να ανταποκριθούν σε ό,τι αφορά στην ανακύκλωση και τη διαχείριση απορριμάτων" υπογραμμίζει στον Γερμανό αρθρογράφο. "Ο τουριστικός κλάδος θα πρέπει σε ευρεία κλίμακα να ξεκινήσει με την εξοικονόμηση ενέργειας και την ανακύκλωση. Εδώ φοβάμαι ότι το πρόβλημα εστιάζεται στα οικογενειακά ξενοδοχεία που είναι μεγαλύτερα από τα Airbnb και μικρότερα από ξενοδοχειακές αλυσίδες. Αυτά θα νιώσουν την πίεση των καταναλωτών και των ταξιδιωτικών πρακτόρων".
"'Άφαντο το κράτος"
Εύβοια
Υπερπροσπάθεια να σωθεί ότι σώζεται στην Εύβοια
Ο εικόνες της καμένης Εύβοιας, των κατοίκων να φεύγουν μαζικά για να σωθούν και των απλών ανθρώπων να σβήνουν με κλαδιά τις πυρκαγιές συνοψίζεται σε ένα τρίπτυχο που αναδεικνύει η Süddeutsche Zeitung: "Απογοήτευση, αλληλεγγύη, κατηγορίες". Ο αρθρογράφος της επισημαίνει ότι κάτοικοι αποδίδουν ευθύνες στην κυβέρνηση για τη διαχείριση της πυρόσβεσης."Η πικρία από την Εύβοια είναι μεγάλη, επειδή η κατάσβεση από αέρος περιορίστηκε επί μέρες στα βόρεια των Αθηνών. Μας άφησαν να καούμε", μεταφέρει αντιδράσεις των κατοίκων του δεύτερου μεγαλύτερου ελληνικού νησιού, όπως εκδηλώνονται στους τηλεοπτικούς σταθμούς. "Δεν υπήρχε άλλη επιλογή, αναφέρεται από τις σωστικές δυνάμεις. Σε περίπτωση εξάπλωσης της φωτιάς στην πρωτεύουσα οι επιπτώσεις θα ήταν χειρότερες. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τονίζει συνεχώς ότι οι ανθρώπινες ζωές έχουν προτεραιότητα από την ιδιοκτησία και το δάσος. Στην ευρύτερη περιοχή των Αθηνών ζουν 4 εκ. άνθρωποι, στην Εύβοια 220.000 και καίγονται κυρίως δάση".
Ο αρθρογράφος της FAZ θέτει το θέμα πιο επιτακτικά και τιτλοφορεί το άρθρο του «Η πρωτεύουσα έχει προτεραιότητα". Και συνεχίζει: "Αν και η κυβέρνηση απέσπασε γενικά την εκτίμηση για τη γρήγορη και γενικά ομαλή εκκένωση περιοχών σε δυνητικό κίνδυνο, εκτός πρωτεύουσας εκφράζεται κριτική στη διαχείριση της κρίσης. Η κατηγορία είναι ότι η επαρχία αφέθηκε στην τύχη της επειδή οι περισσότερες δυνάμεις πυρόσβεσης δραστηριοποιήθηκαν για την κατάσβεση των πυρκαγιών στην Αθήνα". Ο Γερμανός αρθρογράφος μεταφέρει μαρτυρίες ανθρώπων, όπως του δημάρχου Μαντουδίου, ο οποίος στον τηλεοπτικό αέρα του Σκάι είπε ότι έκλεισε η φωνή του από τις πολλές φορές που ζήτησε επιπλέον εναέρια μέσα. ¨Τέτοιες κατηγορίες ήρθαν και από άλλους τοπικούς πολιτικούς και κατοίκους του νησιού, ότι το κράτος ήταν άφαντο και ότι ο κόσμος αφέθηκε μόνος να παλεύει με τις φλόγες. Ωστόσο από χθες Κυριακή, ενισχύθηκαν σημαντικά οι πτήσεις των πυροσβεστικών στην Εύβοια μετά την προσωρινή σταθεροποίηση της κατάστασης στην πρωτεύουσα".
Όλα είναι έτοιμα για την αναχώρηση των Γερμανών πυροσβεστών
Τέλος η Berliner Zeitung φιλοξενεί εκπρόσωπο του σταθμού πυροσβεστικής της Βόννης, από όπου αναχώρησε χθες το πρωί κομβόι με πυροσβέστες και οχήματα προς την Ελλάδα."Δεν πρόκειται για καθημερινή πυρκαγιά, τρέφουμε σεβασμό για την κατάσταση εκεί" αναφέρει. "Τι συγκεκριμένα μας περιμένει θα αποφασιστεί επιτόπου. Παρά τις προετοιμασίες υπάρχουν φυσικά αστάθμητοι παράγοντες, θα πρέπει να τις αντιμετωπίσουμε με μεγάλη προσοχή".
Ειρήνη Αναστασοπούλου
ΚΕΙΜΕΝΟ 6
Είναι. Μάρω Παπαδημητρίου
(ένθετοι στίχοι: Κ. Κρυστάλλης, Στο σταυραητό)
… οι κουκουναριές στο πεζοδρόμιο που άπλωσαν ρίζες
κάτω απ’ την άσφαλτο και τη γκάστρωσαν
ο τσαλαπετεινός που δε φάνηκε Απρίλης μήνας , αλήθεια
κλωνάρια απ’ αγριοπρίναρα φουρκάλες από ελάτια
θέλω να στρώνω στοιβανιές κι απάνω να πλαγιάζω
είναι η ασφυξία της τσιμεντένιας πρωτεύουσας ξανά πάντα
ένα Πάσχα χιονισμένο στις Κυκλάδες μηδέν Κελσίου
η λεμονιά η αλέμονη στη λάσπη της βροχής να κοκκινίζει
θέλω ν’ ακούω τριγύρω μου πεύκα κι οξιές να σκούζουν
ν΄ακούω τον ήχο της βροχής και να γλυκοκοιμιέμαι
είναι ποτάμια τοξικά και δάση αποκαΐδια, ζώνες νεκρές
πνίχτρες βροχές, ρέματα μπαζωμένα, καταραμένα υστερνά
θέλω κρεμάμενα νερά δεξιά-ζερβιά να βλέπω
είναι λόγια, πρωτόκολλα, μηχανισμοί, αποφάσεις
φαινόμενα ακρότατα, η ανακύκλωση της απάθειας
ο βίος ο αβίωτος και ο κακός μας ο καιρός ο άχαρος
θέλω…μα δεν έχω φτερά, δεν έχω κλαπατάρια
είναι η παραίτηση η απόσταση η ερημιά η απόγνωση
οι μετρήσεις του Εθνικού Αστεροσκοπείου στο βρόντο
εγώ κι εσύ που δεν φταίμε νομίζουμε, κατά τύχη μαζί
ανέστιοι πολίτες της φτώχειας, συλλέκτες του τίποτα
και τυραννιέμαι, και πονώ, και σβιέμαι νύχτα-μέρα
με ένα ποίημα από καρδιάς αποκαρδιωμένο κι αδέσποτο
στο γκρίζο φόντο των καιρών, άλλοτε ουρανός.
Poeticanet.gr https://www.poeticanet.gr/oikos-poiisi-a-1508.html
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Α. Στο παραπάνω ποίημα η ποιήτρια έχει συμπεριλάβει στίχους από το ποίημα « Στο Σταυραητό» του Κ. Κρυστάλλη. Να εργαστείτε σε ομάδες και να εντοπίσετε διαφορές και αντιθέσεις ανάμεσα στους στίχους του Κρυστάλλη , που εμφανίζονται τονισμένοι, και στο υπόλοιπο ποίημα
• Ως προς το ύφος του λόγου
• Ως προς τη λειτουργία ρηματικών προσώπων
• Ως προς την τροπικότητα της γλώσσας.
Β.
• Να εντοπίσετε στο παραπάνω ποίημα εικόνες που αποδεικνύουν το βιασμό του περιβάλλοντος στο πλαίσιο των σύγχρονων μεγαλουπόλεων, του αστικού τρόπου ζωής αλλά και της κλιματικής αλλαγής.
• Ποια αισθήματα σού δημιουργούν αυτές οι εικόνες;
Γ. Βασικό χαρακτηριστικό της γλώσσας στη νεωτερική ποίηση είναι, μεταξύ άλλων, τα γλωσσικά ευρήματα που εκφράζουν τα συναισθήματα του ποιητικού υποκειμένου σε σχέση με το θέμα που θίγει.
• Να εντοπίσετε στίχους που επιβεβαιώνουν το παραπάνω.
• Ποια αισθήματα του ποιητικού υποκειμένου εκφράζονται μέσω των παραπάνω στίχων;
• Πιστεύετε ότι τα γλωσσικά ευρήματα, που εντοπίσατε, ενισχύουν την ανταποκρισιμότητα του δέκτη στο ποίημα;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΜΑΘΗΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ/ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΟΜΑΔΩΝ
1η Ομαδα
Ερευνητική δραστηριότητα
κλιματική αλλαγή, υπερθέρμανση του πλανήτη, φαινόμενο θερμοκηπίου, ατμοσφαιρική ρύπανση, ερημοποίηση
1) κλιματική αλλαγή : η δραματική μετατροπή ενός κλίματος μιας περιοχης
2) υπερθέρμανση του πλανήτη : αποτέλεσμα της τρύπας του όζοντος που προκαλεί την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη
3) φαινόμενο θερμοκηπίου : ο εγκλωβισμός της υπεριώδους ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα της Γης
4)ατμοσφαιρική ρύπανση : η μόλυνση του αέρα μέσα στην ατμόσφαιρα της Γης λόγω των καυσαερίων
5)ερημοποίηση : η σταδιακή αλλοίωση των λιμνών και ποταμών
Συγκεκριμένα, ο όρος «Κλιματική Αλλαγή» κατά τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change, IPCC) αναφέρεται σε κάθε αλλαγή του κλίματος με την πάροδο του χρόνου, είτε αυτή οφείλεται σε φυσική μεταβλητότητα, είτε είναι αποτέλεσμα της ανθρώπινης δραστηριότητας.(Intelligent deep analysis.gr καποδιστριακό πανεπιστήμιο Αθηνών)
Ο όρος υπερθέρμανση του πλανήτη δηλώνει μία ειδική περίπτωση κλιματικής μεταβολής και αναφέρεται στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και των ωκεανών της γης. (Wikipedia)
Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι η διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη συγκρατεί θερμότητα και συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειάς του.(Wikipedia)
Ατμοσφαιρική ρύπανση είναι η ρύπανση της ατμόσφαιρας, δηλαδή η προσθήκη ουσιών (ρύπων) στην ατμόσφαιρα που υπό φυσιολογικές συνθήκες δε θα υπήρχαν. (Wikipedia)
Με τον όρο ερημοποίηση χαρακτηρίζεται ένας τύπος υποβαθμίσεως της γης, κατά την οποία μια ήδη σχετικώς ξηρή περιοχή γίνεται όλο και ξηρότερη, συνήθως χάνοντας σώματα νερού, βλάστηση και άγρια ζωή. (Wikipedia)
Ευτροφισμός είναι η υπερβολική ανάπτυξη φυτικών οργανισμών σε λίμνες ή σε κλειστές θάλασσες (εξαιτίας της αυξημένης ποσότητας θρεπτικών ουσιών που προέρχονται από απόβλητα, λιπάσματα κτλ.), που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ζωικών οργανισμών(πύλη, λεξικό της κοινής Νεοελληνικής)
Στους παραπάνω ορισμούς χρησιμοποιείται επιστημονικό λεξιλόγιο, καθώς αυτό εξηπηρετεί την ακριβή απόδοση του περιεχομένου των όρων ενώ ίσως και να απευθύνεται σε επιστημονικό κοινό. Χρησιμοποιείται παθητική φωνή θέλοντας να τονιστεί η πράξη δηλαδή ο ορισμός των όρων.
Κείμενο: Γιατί νοσεί η Πόλις;
Δραστηριότητα: Ερευνητική Δραστηριότητα
1)Πώς αντιλαμβάνεστε τους παραπάνω όρους;
Κλιματική αλλαγή: είναι η έντονη αλλαγή του κλίματος και του καιρού της Γης.
Υπερθέρμανση του πλανήτη: Δραματική αύξηση της θερμοκρασίας
Φαινόμενο θερμοκηπίου: Λόγω των καυσαερίων και της συσσώρευσης διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα οι βλαβερές ακτίνες του ηλίου δεν μπορούν να βγουν από την ατμόσφαιρα με αποτέλεσμα την υπερθέρμανση του πλανήτη
Ατμοσφαιρική ρύπανση: μόλυνση του αέρα
Ερημοποίηση: μείωση των πληθυσμών των ζωών κι των φυτών σε μια περιοχή
Ευτροφισμός: τα απόβλητα καταλήγουν σε κλειστές λίμνες και θάλασσες και δημιουργείται ο βάλτος
2)Να αναζητήσετε τους επιστημονικούς ορισμούς.
Κλιματική Αλλαγή: η κλιματική αλλαγή σχετίζεται με μακροπρόθεσμα καιρικά φαινόμενα στη Γη, όπως η θερμοκρασία, η στάθμη της θάλασσας και ο υετός. Το κλίμα της γης έχει αλλάξει ριζικά πολλές φορές από τότε, πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια, που σχηματίστηκε ο πλανήτης. Διακυμάνθηκε μεταξύ θερμών περιόδων και περιόδων παγετώνων· οι κύκλοι αυτοί διαρκούσαν κάθε φορά δεκάδες χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια. Κατά τα τελευταία 150 έτη (τη λεγόμενη «βιομηχανική εποχή») οι θερμοκρασίες αυξήθηκαν ταχύτερα από ό,τι σε οποιαδήποτε άλλη εποχή
Υπερθέρμανση του πλανήτη: Ο όρος υπερθέρμανση του πλανήτη δηλώνει μία ειδική περίπτωση κλιματικής μεταβολής και αναφέρεται στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και των ωκεανών της γης. Ο όρος είναι εν γένει ουδέτερος ως προς τα αίτια πρόκλησης της υπερθέρμανσης, ωστόσο έχει επικρατήσει να υποννοεί την ανθρώπινη παρέμβαση. Αποδίδεται συχνά με διαφορετικό τρόπο, ως πλανητική (υπερ)θέρμανση ή παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ άλλες φορές ταυτίζεται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου που αποτελεί έναν μηχανισμό υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Φαινόμενο του θερμοκηπίου: Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι η διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη συγκρατεί θερμότητα και συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειάς του.
Ατμοσφαιρική Ρύπανση: . Η συστηματική όμως επιβάρυνση της ατμόσφαιρας ξεκίνησε κατά τη Βιομηχανική Επανάσταση με την εντατική καύση ορυκτών καυσίμων (γαιανθράκων και πετρελαίου). Η επιβάρυνση αυτή υποβοηθήθηκε από την ανέγερση μεγάλων βιομηχανικών μονάδων στις πόλεις, σε συνδυασμό με την αλματώδη αύξηση του ανθρώπινου πληθυσμού και τη συγκέντρωσή του σ’ αυτές. Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα η κατάσταση επιδεινώθηκε με τη συνεχιζόμενη εκπομπή αέριων βιομηχανικών ρύπων και με τη μαζική χρήση του αυτοκινήτου
Ερημοποίηση:
Φυσιολογικά, τα ερημικά οικοσυστήματα βρίσκονται εκεί όπου η βροχόπτωση είναι πολύ χαμηλή. Οικοσυστήματα που χαρακτηρίζονται από άγονα εδάφη, μικρή παραγωγικότητα και μικρή βιομάζα συναντώνται και σε περιοχές όπου τα χαρακτηριστικά του κλίματος θα επέτρεπαν πλούσια βλάστηση. Τα οικοσυστήματα αυτά είναι αποτέλεσμα ανθρώπινων παρεμβάσεων οι οποίες οδηγούν στην ερημοποίηση.
Ευτροφισμός: υπερβολική ανάπτυξη φυτικών οργανισμών σε λίμνες ή σε κλειστές θάλασσες (εξαιτίας της αυξημένης ποσότητας θρεπτικών ουσιών που προέρχονται από απόβλητα, λιπάσματα κτλ.), που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ζωικών οργανισμών: Ο ~ είναι μια μορφή ρύπανσης του περιβάλλοντος.
3)Κατά την γνώμη μας, οι επιστημονικοί ορισμοί είναι αντικειμενικοί και αποκρύπτουν σημαντικές αλήθειες. Οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν την γη ως ανεξάντλητη πηγή πλούτου με απεριόριστους φυσικούς πόρους, αντίληψη που τους οδήγησε σε επιθετική και ανώριμη συμπεριφορά εναντίον της φύσης, διαταράσσοντας την ισορροπίας της. Έχοντας επιγνωση για τις περιβαλλοντικές καταστροφές τις οποίες οι ίδιοι προκάλεσαν, αποφάσισαν αν αποδώσουν την ευθήνη σε περιβαλλοντικους παράγοντες. Γι’ αυτό τον λόγο, οι επιστημονικοί ορισμοί αποκρύπτουν την αλήθεια υποδεικνύοντας ως υπαίτιο των περιβαλλοντικών φαινομένων την φύση.
Πήγες:
https://europa.eu/youth/get-involved/sustainable-development/what-climate-change_el
https://www.taexeiola.gr/biologia-b-g-lykeiou-biblio-mathiti-teyxos-a/
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CE%B7%CF%80%CE%AF%CE%BF%CF%85
https://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/
ΚΕΙΜΕΝΟ ‘ΓΙΑΤΙ ΝΟΣΕΙ Η ΠΟΛΙΣ’
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ
ΟΜΑΔΑ 3
ΕΡΩΤΗΣΗ 1
• Κλιματική αλλαγή, η αλλαγή που παρατηρείται στο κλίμα μιας περιοχής λόγω μιας ρύπανσης
• Ερημοποίηση, με τον όρο αυτό εννοείται η σταδίακη μετατροπή μιας ήδη σχετικά ξηρής περιοχής σε έρημο
• Υπερθέρμανση του πλανήτη, η ολική θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί εξαιτίας τους φαινόμενου του θερμοκηπίου
• Φαινόμενο του θερμοκηπίου ,εννοούμε την διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη συγκρατεί θερμότητα.
• Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκλήθηκε από ανθρώπινες δραστηριότητες και είναι υπεύθυνες για τη ρύπανση της ατμόσφαιρας και για τα προβλήματα υγείας, όπως αναπνευστική δυσχέρεια.
• Ευτροφισμός , με τον όρο αυτό δηλώνεται η μέγιστη τροφοδότηση λιμνών και ποταμών που οδηγεί στην ρύπανση τους
ΕΡΩΤΗΣΗ 2
• Υπάρχουν σημαντικές διαφωνίες ως προς τον καταλληλότερο ορισμό για τον όρο «ερημοποίηση»: ο Helmut Geist (2005) παραθέτει άνω των 100 διαφορετικών ορισμών. Ο ευρύτερα αποδεκτός από αυτούς είναι ο ορισμός του Λεξικού του Πανεπιστημίου Πρίνστον, κατά το οποίο ερημοποίηση είναι «η διαδικασία της μετατροπής γόνιμων γαιών σε εκτάσεις ερήμου, τυπικά ως αποτέλεσμα αποδασώσεως, ξηρασίας ή λανθασμένων/ακατάλληλων γεωργικών ή κτηνοτροφικών μεθόδων».Εξάλλου, η ερημοποίηση έχει επαρκώς οριστεί στο κείμενο της Συμβάσεως των Ηνωμένων Εθνών για την Καταπολέμηση της Ερημοποιήσεως (UNCCD) ως «υποβάθμιση γαιών σε ξηρές, ημίξηρες και μικρής υγρασίας περιοχές που προκαλείται από διάφορους παράγοντες, όπως οι κλιματικές μεταβολές και οι ανθρώπινες δραστηριότητες».Μία άλλη σχετική διαφωνία αφορά την ομαδοποίηση διάφορων ειδών ερημοποιήσεως.
• Ευτροφισμός ο [eftrofizmós] Ο17 : (οικολ.) υπερβολική ανάπτυξη φυτικών οργανισμών σε λίμνες ή σε κλειστές θάλασσες (εξαιτίας της αυξημένης ποσότητας θρεπτικών ουσιών που προέρχονται από απόβλητα, λιπάσματα κτλ.), που έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των ζωικών οργανισμών: Ο ~ είναι μια μορφή ρύπανσης του περιβάλλοντος.
• Το φαινόμενο του θερμοκηπίου είναι η διαδικασία κατά την οποία η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη συγκρατεί θερμότητα και συμβάλλει στην αύξηση της θερμοκρασίας της επιφάνειάς του. Τα τελευταία χρόνια, ο όρος συνδέεται με την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της επιφάνειας της Γης, ενώ θεωρείται πως το φαινόμενο έχει ενισχυθεί σημαντικά από ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
• η κλιματική αλλαγή ορίζεται ως μια σημαντική και διαρκής αλλαγή στη στατιστική κατανομή των καιρικών μοτίβων σε περιóδους που κυμαίνονται απó δεκαετίες σε εκατομμύρια χρóνια.
• Η υπερθέρμανση του πλανήτη ονομάζεται φαινόμενο σταδιακής αύξησης των θερμοκρασιών που παρατηρήθηκαν κατά τον τελευταίο αιώνα στη Γη. Υπό αυτήν την έννοια, σύμφωνα με το IPCC ( Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή ), η μέση θερμοκρασία του πλανήτη αυξήθηκε περίπου 0,75 ° C κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα και οι προβλέψεις αύξησης για τον 21ο αιώνα είναι περίπου 2 ° C και 4 ° C.
• Ατμοσφαιρική ρύπανση καλείται, η παρουσία στην ατμόσφαιρα κάθε είδους ουσιών, σε συγκέντρωση ή διάρκεια που μπορούν να προκαλέσουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, στους ζωντανούς οργανισμούς και στα οικοσυστήματα . Τα αέρια που ρυπαίνουν το περιβάλλον , όπως το διοξείδιο του άνθρακα και έχουν σοβαρές συνέπειες, όπως την υπερθέρμανση της γης, αναπνευστικά προβλήματα και άλλα προβλήματα υγείας. Ακόμη, η τρύπα του όζοντος προκλήθηκε από τη χρήση των χλωροφθορανθράκων, απαγορευμένων σήμερα χημικών ενώσεων.
ΕΡΩΤΗΣΗ 3
Στους ορισμούς χρησιμοποιείται ειδικό-επιστημονικό λεξιλόγιο Οι γλωσσικές επιλογές που προτιμάει, για παράδειγμα το επίθετο θηλυκού γένους <<ατμόσφαιρικη>> ή <<κλιματική>> αποδίδουν επακριβώς το περιεχόμενο τους. Ωστόσο, δεν είναι φανερό για το ποιος ευθύνεται πραγματικά. Όμως οι ίδοι γνωρίζουμε πως υπαίτιος είναι ο άνθρωπος με την αλόγιστη χρήση των βιολογικών πόρων και την εκμετάλλευση των οικοσυστημάτων. Με τους όρους που χρησιμοποιούμε ο λόγος γίνεται πιο εύληπτος και κατανοητός και συνεπώς το ύφος γίνεται πιο επίσημο και αντικειμενικό.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
https://www.eea.europa.eu › intro Ατμοσφαιρική ρύπανση - European Environment Agency
Wikipedia
Πώς επηρεάζει η αλλαγή του κλίματος τον φαινότυπο και τον γενότυπο σε φυτά και ζώα-
ΚΣ ΤΣΙΑΤΣΗΣ - 2013 - hellanicus.lib.aegean.gr
Κλιματική αλλαγή και τουρισμός-Ν Ράμκε, Α Δημγκιόκα - 2016 - okeanis.lib.teipir.gr
Λεξικό Τριανταφυλλίδη
ΦΩΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ-ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2021
1. Παραγωγή λόγου
α) Να σχολιάσετε τον πολιτικό και δημοσιογραφικό λόγο σχετικά με το ύφος, την επιχειρηματολογία και την γενικότερη οπτική του κάθε κειμένου.
β) Ποια συναισθήματα και ποιες σκέψεις σας δημιουργούν τα δύο κείμενα;
Στην σύγχρονη εποχή της επικράτησης της ολιγωρίας και της τάσης του ωχαδερφισμού, τα οικονομικά κέρδη αποτελούν ισχυρότερο κριτήριο από την αγάπη και τον σεβασμό προς τον συνάνθρωπο. Κι αυτό ισχύει σε τέτοιο βαθμό που ακόμα και η κυβέρνηση εκφράζει αναίσχυντα την αδιαφορία της για τους ανθρώπους και το ενδιαφέρον της μονάχα για τα οικονομικά που μπορεί να αποκομίσει από αυτούς. Έτσι, κάθε χρόνο που όλος ο πλανήτης υπόκεινται σε απίστευτες πυρκαγιές και περιβαλλοντικές καταστροφές που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης , δεν λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση τους. Αυτό τονίζεται εμφατικά από τον περιφερειάρχη Φάνη Σπανό, και τον γερμανικό Τύπο σχετικά με τις φλόγες που κατέκλισαν το περασμένο καλοκαίρι το νησί της Εύβοιας.
Στην περίπτωση της συνέντευξης του κυρίου Σπανού, οι θέσεις του σχετικά με τις ολέθριες πυρκαγιές που ταλάνισαν την Εύβοια, είναι στην πραγματικότητα αβάσιμες. Αρχικά, ο κύριος Σπανός εκφράζει την αγανάκτησή του για την κυβέρνηση και τις ελλιπείς και λανθασμένες αποφάσεις που αυτή έλαβε. Προσδίδοντας οικειότητα στον λόγο επικρίνει έντονα την απάθεια και την αδιαφορία της κυβέρνησης απέναντι σε ένα τόσο μείζον ζήτημα. Ωστόσο, κλείνοντας τον λόγο του, επιδιώκει να ανατρέψει την καταγγελία που άσκησε προηγουμένως. Η επιχειρηματολογία του δεν είναι ορθή και δεν πείθει, και συνεπώς ο λόγος του καθίστανται αναξιόπιστος.
Αντιθέτως, όπως δηλώνει χαρακτηριστικά ο γερμανικός Τύπος, οι επιπτώσεις των πυρκαγιών συνδέονται άρρητα με τον τουρισμό. Οι καταστροφικές εικόνες λοιπόν αποτρέπουν τους τουρίστες να έρθουν διακοπές στην Ελλάδα. Επιπρόσθετα, επισημαίνει ότι δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στην άμεση κατάσβεση της αρχαίας Ολυμπίας, που είναι μέρος ευρύτερου αρχαιολογικού ενδιαφέροντος και έτσι σώθηκε γιατί τους ενδιέφερε ο τουρισμός. Έτσι το ύφος καθίστανται επικριτικό, επίσημο, σοβαρό και αντικειμενικό. Όσον αφορά της πυρκαγιές στην Εύβοια, για να κάνει πιο πειστικό τον λόγο του, εκθέτει προσωπικά βιώματα και μαρτυρίες ανθρώπων που βρίσκονταν εκεί. Επομένως το ύφος γίνεται πιο προσωπικό και εξομολογητικό. Οι άνθρωποι αυτοί της Εύβοιας καταγγέλλουν τα μέτρα που η κυβέρνηση δεν έλαβε. Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο γερμανικός Τύπος για να ενισχύσει την θέση του, είναι αξιόπιστα και έγκυρα, εφόσον πληροφορεί αντικειμενικά και στηρίζεται στις καταθέσεις διαφόρων μαρτύρων που γνωρίζουν περισσότερα για την κατάσταση.
Διαβάζοντας τα δύο κείμενα νιώθουμε ντροπή και απογοήτευση, απέναντι στην κυβέρνηση και στους πολιτικούς, οι οποίοι έδειξαν ανευθυνότητα και αδιαφορία σε ένα τέτοιο ιδιαίτερα ουσιώδες ζήτημα που απασχολεί και τους ίδιους και τον καθένα μας προσωπικά. Αισθανόμαστε επίσης δυσαρέσκεια και εκνευρισμό γιατί ενδιαφέρονται μόνο για τα συμφέροντά τους και τις οικονομικές απολαβές, και δεν διστάζουν να αφήσουν αβοήθητους αθώους ανθρώπους στο έλεος της φωτιάς, βάζοντας το προσωπικό τους κέρδος πάνω από την ζωή των πολιτών. Τέλος, χάνουμε την εμπιστοσύνη μας στην κυβέρνηση, γιατί τις περισσότερες φορές δεν στηρίζουν ορθά τα επιχειρήματά τους.
Συνοψίζοντας, οι πυρκαγιές, όπως και όλα τα σημαντικά ζητήματα θα πρέπει να διευθετούνται υπεύθυνα και συνειδητοποιημένα από την κυβέρνηση. Ωστόσο, λόγω της αλαζονείας και της επιδίωξης αποκόμισης κερδών, αυτό δεν συμβαίνει συχνά στη σύγχρονη εποχή. Θεωρούμε λοιπόν, πως πρέπει να κινητοποιηθούν και να ευαισθητοποιηθούν οι πολιτικοί ηγέτες, να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα, για να ρυθμίζουν τις δύσκολες καταστάσεις και να ενδιαφέρονται για τους πολίτες. Γιατί δίχως πολίτες δεν υπάρχει κράτος.
ΚΕΙΜΕΝΟ: ΦΩΤΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ
Τελικά νοιάζονται για εμάς;
Στην αρχαία Ελλάδα , οι πολιτικοί ηγέτες διακατεχόμενοι από τις πολιτικές αρετές , ενδιαφέρονταν και μεριμνούσαν για την ευημερία των πολιτών . Όλα τα ζητήματα , λοιπόν , τα διευθετούσαν με σύνεση , αφιλοκέρδεια και αγάπη προς τους συμπολίτες τους. Γιατί αναγνώριζαν πως το << ευ ζην >> των κατοίκων θα είχε ως άμεση συνέπεια το καλό βιοτικό επίπεδο όλης της κοινωνίας. Δυστυχώς όμως, αυτό δεν συμβαίνει σήμερα . Στη σύγχρονη εποχή του ωφελιμισμού, η κυβέρνηση αδιαφορεί πολύ συχνά για τους πολίτες. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Γερμανικός τύπος σχετικά με τις φωτιές που περιέβαλλαν το περασμένο καλοκαίρι την Εύβοια, η κυβέρνηση στάθηκε αδύναμη να αντιμετωπίσει ένα τόσο σημαντικό ζήτημα.
Το πρόβλημα αυτό του εμπρησμού στην Εύβοια, είναι πραγματικά ιδιαίτερα ουσιώδες και εγείρει ποικίλους προβληματισμούς. Αρχικά ,το θέμα αυτό επιφέρει πολυάριθμες ολέθριες συνέπειες. Η χειρότερη και πιο τραγική συνέπεια είναι το ότι πολλοί άνθρωποι έχασαν μοιραία τη ζωή τους παλεύοντας με τις φλόγες. Μία άλλη σημαντική επίπτωση , είναι η καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων. Πιο συγκεκριμένα ,τα οικοσυστήματα αυτά γίνονται ολοένα και λιγότερο παραγωγικά με αποτέλεσμα την ερημοποίησή τους. Επιπλέον , δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που λόγω της φωτιάς αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους και τις περιουσίες τους . Επιπρόσθετα ,τα άτομα και ιδιαίτερα οι κάτοικοι της Εύβοιας, παρατηρώντας την απάθεια και ουδετερότητα της κυβέρνησης και την ανικανότητά της να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς , χάνουν την εμπιστοσύνη τους προς αυτήν και την περιφρονούν. Άλλη μία συνέπεια του εμπρησμού αποτελεί η συρρίκνωση του τουρισμού εφόσον το θέαμα ενός χέρσου και άγονου νησιού δεν προσελκύει άτομα να το επισκεφτούν.
Συνοψίζοντας, το ζήτημα αυτό του εμπρησμού είναι μείζον και δημιουργεί σκέψεις και ανησυχίες . Ένας κόσμος στον οποίο επικρατεί η ολιγωρία ,η αλαζονεία, ο ωχαδερφισμός και ο εγωκεντρισμός και η κυβέρνηση αδιαφορεί παντελώς για τους πολίτες , είναι ο κόσμος στον οποίο θέλουμε να ζούμε; Ή μήπως πρέπει να κάνουμε ότι περνά από το χέρι μας για να τον βελτιώσουμε και να τον αλλάξουμε;
Ομάδα. Μέλη:
<<Αν η φύση πεθάνει, παθαίνουμε κι εμείς>>
Δραστηριότητα 1
Στο κείμενο αυτό συνδέεται το <<ευ ζην>>, δηλαδή η καλή ποιότητα ζωής τόσο με την φύση , όσο και με την συνύπαρξη του ανθρώπου με αυτή.
Με τον όρο <<ευ ζην>> δηλώνεται ένας υγιής τρόπος διαβίωσης . Σε πνευματικό επίπεδο περιλαμβάνει την πληρότητα και την ψυχική ισορροπία του ατόμου. Επιπρόσθετα , χαρακτηριστικό του <<ευ ζην>> είναι ο σεβασμός τόσο προς τον ίδιο τον εαυτό, δηλαδή η συνειδητοποίηση ότι οι άνθρωποι και το περιβάλλον είναι αλληλένδετα, οπότε η υποβάθμιση της φύσης συνεπάγεται την υποβάθμιση της ανθρώπινης ποιότητας ζωής και προς κάθε άλλη μορφή ζωής του πλανήτη. Το <<ευ ζην>> περιλαμβάνει την σωματική υγεία του ανθρώπου,την αυτοτέλεια του από ωφελιμιστικα πάθη και την απωλεση της παθητικής στάσης απέναντι στα πράγματα.
Το περιβάλλον ενεργεί καθοριστικά στην διαμόρφωση ποιοτικών όρων διαβίωσης . Αρχικά η επαφή με την φύση αποτελεί μια απόδραση από την δυσμενή καθημερινότητα , καθώς προσφέρει μια αλλαγή παραστάσεων στο άτομο . Επιπλέον συμβάλει στην ψυχική ανάταση και αποσυμπίεση. Μέσω του περιβάλλοντος ο άνθρωπος εναρμονίζεται με το <<εσώτερο εγώ >> γεγονός που συμβάλλει στην αυτογνωσία και στη διεύρυνση των πνευματικών οριζόντων . Η ένταξη της φύσης στην καθημερινότητα του ανθρώπου εκτός από παράγοντα ψυχικής ισορροπίας , αποτελεί πηγή έμπνευσης και επιστημονικής καινοτομίας.
Συμπερασματικα , ο άνθρωπος και το περιβάλλον βρίσκονται σε διαρκεί κύκλο αλληλεπίδρασης . Η συμβουλή τόσο του σχολείου ,της οικογένειας όσο και της πολιτείας για την διαμόρφωση μιας οικολογικής στάσης ζωής είναι καθοριστική, διότι ο άνθρωπος δεν αποξενώνεται από το φυσικό του περιβάλλον.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου