«Επιμορφωτικό Εργαστήριο για την αξιολόγηση μαθητικών κειμένων στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία». Υπεύθυνοι καθηγητές: Πανταζής Μητελούδης, 1ο ΓΕ.Λ. Συκεών και Μαρία Σαπράκα, 2ο ΓΕ.Λ. Συκεών Συντονίστρια: Χριστίνα Αραμπατζή, Σ.Ε.Ε. φιλολόγων, 2ο ΠΕΚΕΣ Κεντρικής Μακεδονίας.

«Επιμορφωτικό Εργαστήριο για την αξιολόγηση μαθητικών κειμένων στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία». 

Υπεύθυνοι καθηγητές: Πανταζής Μητελούδης, 1ο ΓΕ.Λ. Συκεών και Μαρία Σαπράκα, 2ο ΓΕ.Λ. Συκεών

Συντονίστρια: Χριστίνα Αραμπατζή, Σ.Ε.Ε. φιλολόγων, 2ο ΠΕΚΕΣ Κεντρικής Μακεδονίας.

Συμμετείχαν οι φιλόλογοι:

Από το 1ο ΓΕ.Λ. Συκεών

Θεοχαρίδης Κωνσταντίνος, Μαρίτζου Γεωργία,Μολασιώτη Θεολογία, Σύγκελος Ιωάννης,  Σωτηριάδου Γεωργία, Χύτα Μαρία.

Από το 2ο ΓΕ.Λ. Συκεών 

Ασβεστάς Απόστολος, Βρασαμής Νικόλαος, Ηλιοπούλου Ματίνα, Κανελλοπούλου Αλεξάνδρα, Μαργαρού Ελένη, Χατζή Μαρία. 

Το εργαστήριο περιλαμβάνει:

• Διαμόρφωση κριτηρίων για τη διδασκαλία και την αξιολόγηση του γλωσσικού μαθήματος.

• Εργασία σε ομάδες.

• Εξοικείωση με τη δημιουργία και δομή της «ρουμπρίκας αξιολόγησης» για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας.

• Αξιολόγηση και βαθμολόγηση μαθητικών κειμένων.

Στόχοι:

Συνεργασία φιλολόγων και ανταλλαγή εμπειριών για τη δημιουργία κοινών κριτηρίων για την αξιολόγηση και βαθμολόγηση μαθητικών κειμένων στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. 

Εξοικείωση με τις μεθόδους αξιολόγησης με απώτερο στόχο να μειωθούν οι αποκλίσεις κατά τη βαθμολογία των γραπτών στις πανελλήνιες ή άλλες εξετάσεις.

Περιγραφή:

Στο πλαίσιο του επιμορφωτικού εργαστηρίου βαθμολόγησης γραπτών λυκείου, πραγματοποιήθηκαν οκτώ δίωρες συναντήσεις (σύνολο : 16 ώρες). Συμμετείχαν 6 φιλόλογοι από το 1ο ΓΕ.Λ. Συκεών και 7 φιλόλογοι από το 2ο ΓΕ.Λ. Συκεών και το εργαστήριο συντόνιζε η Σ.Ε.Ε. φιλολόγων.

Βαθμολογήθηκαν συνολικά 24 μαθητικά γραπτά. Για τη βαθμολόγηση αξιοποιήθηκαν οι ρουμπρίκες (Πίνακες διαβαθμισμένων κριτηρίων).

Σε κάθε συνάντηση υπήρχε συζήτηση για τον τρόπο και τα κριτήρια βαθμολόγησης των γραπτών. Επίσης διατυπώθηκαν και πολλές προτάσεις για τη βελτίωση της διαδικασίας και των κριτηρίων βαθμολόγησης καθώς και για εναλλακτικούς τρόπους αξιολόγησης/ βαθμολόγησης.

Αποτελέσματα της Δράσης

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 

για το 1ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ/ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΡΑΠΤΩΝ 

στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία στο λύκειο

(02 /12 / 2021)

1.ΑΡΧΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Ξεκίνησε μια συζήτηση γύρω από τα παρακάτω θέματα σχετικά με την αξιολόγηση και βαθμολόγηση γραπτών στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία:

• Η οργάνωση της διδασκαλίας με προσανατολισμό σε στόχους και αναμενόμενα αποτελέσματα που θα καθορίσουν και τα κριτήρια, τους στόχους και το περιεχόμενο της αξιολόγησης :  η διδασκαλία δεν προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της αξιολόγησης π.χ. δεν μπορώ να διδάσκω γλώσσα με «Κριτήρια Αξιολόγησης», αλλά οργανώνοντας διδακτικές ενότητες με ποικιλία κειμένων και δραστηριοτήτων που υπηρετούν τους διδακτικούς στόχους και συγκεκριμένα αναμενόμενα μαθησιακά αποτελέσματα.

• Η επιλογή των κειμένων: καθοριστική παράμετρος για την οργάνωση της διδασκαλίας και για τη διαμόρφωση της αξιολόγησης.

• Διατύπωση του θέματος για την παραγωγή γραπτού λόγου: σαφής αναφορά στη δημιουργική αξιοποίηση των κειμένων αναφοράς, αναγνωστική ανταπόκριση στα κείμενα αναφοράς με διατύπωση προσωπικής γνώμης/κριτικής, μετασχηματισμό επιχειρημάτων, ιδεών, οπτικής, προέκταση των ιδεών και επιχειρημάτων κ.ο.κ.

• Η δομή και η αξιοποίηση της «ρουμπρίκας» αξιολόγησης και συνολική αποτίμηση του μαθητικού γραπτού.

2. ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ :ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

(1ο κείμενο : μαθητικό γραπτό - ‘παραγωγή λόγου’ - Β΄ Λυκείου, που επέλεξε η Θεολογία Μολασιώτη)

Παρατηρήθηκαν μεγάλες αποκλίσεις στη βαθμολογία μεταξύ των ομάδων και μεταξύ των συναδέλφων. Ακολούθησε σύντομη συζήτηση σε μια προσπάθεια να προσδιοριστούν οι παράγοντες και οι επιμέρους παράμετροι που, πιθανά, σχετίζονται με τις αποκλίσεις αυτές. Από τη συζήτηση που ακολούθησε μπορούν να αποτυπωθούν οι παρακάτω διαπιστώσεις :

• Υπήρξαν διαφορετικές εκτιμήσεις όσον αφορά την επίτευξη των επικοινωνιακών στόχων, την αξιοποίηση του κειμένου αναφοράς και τη γλωσσική αποτίμηση του μαθητικού κειμένου, όπως αποτυπώνονται  στη «ρουμπρίκα» αξιολόγησης.

• Υπήρξαν διαφορές όσον αφορά την τοποθέτηση του πλαισίου στη διαδικασία της αξιολόγησης : ήταν διαφορετικές οι απαιτήσεις στην επίτευξη όλων των στόχων όταν το μαθητικό κείμενο αξιολογήθηκε με κριτήρια πανελληνίων εξετάσεων ή με κριτήρια για την αξιολόγηση στη Β΄ τάξη.

• Οι διαφορές στα κριτήρια για την αξιολόγηση του κειμένου μπορεί να έχουν σχέση και με τη διατύπωση του θέματος που δε ζητούσε συγκεκριμένους τρόπους αξιοποίησης του κειμένου αναφοράς και ανταπόκρισης σε αυτό.

• Η αξιολόγηση/ βαθμολόγηση διαμορφώνεται και από τη συνολική αποτελεσματικότητα του κειμένου πέρα από τα επιμέρους προβλήματα. (βλ. «Αδαλόγλου Κ. «Η γραπτή έκφραση των μαθητών. Προτάσεις για την αξιολόγηση και βελτίωσή της, Κέδρος, Θεσσαλονίκη, 2007»)

3. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ, ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Α. Προβληματισμοί για τις διάφορες μορφές και περιστάσεις αξιολόγησης

• Διαμορφωτική αξιολόγηση και τελική αξιολόγηση 

• Αυτοαξιολόγηση

• Ατομική και ομαδική αξιολόγηση σε ομαδικές εργασίες

• Αξιολόγηση ως διαδικασία επιλογής

Β. Πλαισίωση της αξιολόγησης. Είναι δυνατή η αποπλαισιωμένη αξιολόγηση στη Γλώσσα και Λογοτεχνία; Για παράδειγμα, πόσο σχετική είναι η αξιολόγηση ανάλογα με τη συνολική επίδοση των μαθητών π.χ. σε έναν φάκελο γραπτών στις πανελλήνιες εξετάσεις, σε μια συγκεκριμένη ομάδα – σε ένα τμήμα – μαθητών κ.ά.

Γ. Γενικά, μπορεί μια «αποπλαισιωμένη ??» αξιολόγηση να είναι το ζητούμενο ή μήπως ακριβώς το αντίθετο;

Δ. Ποιες θα μπορούσαν να είναι οι εναλλακτικές μορφές ή διαδικασίες αξιολόγησης;

4. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ

Νομίζω ότι είναι ανάγκη να δοθεί περισσότερος χρόνος στα μέλη κάθε ομάδας να αιτιολογήσουν την τελική βαθμολογία με βάση τους άξονες της ρουμπρίκας αξιολόγησης   (Μαρία Σαπράκα)

Η απόσταση μεταξύ εγχειριδίων και απαιτήσεων της Τράπεζας Θεμάτων. Είναι θεμιτό ένας μαθητής να αξιολογείται σύμφωνα με συγκεκριμένο format εξέτασης, κριτήρια αξιολόγησης και διαδικασίες χωρίς προηγουμένως να τις γνωρίσει μέσω των εγχειριδίων του; Δεν πρέπει να υπάρχει μια κεντρική, έστω χαλαρή, κατεύθυνση/προσανατολισμός σχετικά με υλικό και δραστηριότητες; Πόσο επηρεάζει αυτή η έλλειψη τις αποκλίσεις και τις διαφοροποιήσεις στην αξιολόγηση; (Γιάννης Σύγκελος)

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 

για το 2ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ/ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΡΑΠΤΩΝ 

στη Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία στο λύκειο (16 /12 / 2021)

1. ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ :  ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

(3 Κείμενα : μαθητικά γραπτά - ‘παραγωγή λόγου’ - Γ΄ Λυκείου, που επέλεξε η Μαρία Σαπράκα)

Δεν παρατηρήθηκαν μεγάλες αποκλίσεις στη βαθμολογία μεταξύ των ομάδων και μεταξύ των συναδέλφων, εκτός από μια περίπτωση στη βαθμολόγηση ενός γραπτού. 

Ακολούθησε συζήτηση σχετικά με τα κριτήρια αξιολόγησης και την κατανομή των μονάδων, σύμφωνα με τη ρουμπρίκα. 

Από τη συζήτηση μπορούν να αποτυπωθούν οι παρακάτω διαπιστώσεις :

• Τονίζεται η συνολική αξιολόγηση του γραπτού όσον αφορά το επικοινωνιακό αποτέλεσμα σε όλους τους άξονες – περιεχόμενο, δομή και γλώσσα –  όπως αποτυπώνονται  στη «ρουμπρίκα» αξιολόγησης. Οι άξονες δηλαδή ‘αλληλοκαλύπτονται’ όσον αφορά την κατανομή των μονάδων στη βαθμολόγηση του γραπτού

• Με αφορμή ένα γραπτό, το οποίο ανταποκρινόταν πολύ καλά στο επικοινωνιακό πλαίσιο και στην επικοινωνιακή περίσταση, με καλό λόγο, κατάλληλο ύφος, κατάλληλα επιχειρήματα σε σχέση με τους αποδέκτες, φάνηκε η μεγάλη σημασία της συνολικής αποτελεσματικότητας για την αξιολόγηση.

• Η διατύπωση του θέματος και ο σαφής προσδιορισμός του επικοινωνιακού πλαισίου και της επικοινωνιακής περίστασης συντελούν στη διατύπωση πιο συγκεκριμένων κριτηρίων για την αξιολόγηση και βαθμολόγηση ενός γραπτού.

• Η αξιολόγηση/ βαθμολόγηση διαμορφώνεται και από τη συνολική αποτελεσματικότητα του κειμένου πέρα από τα επιμέρους προβλήματα. (βλ. «Αδαλόγλου Κ. «Η γραπτή έκφραση των μαθητών. Προτάσεις για την αξιολόγηση και βελτίωσή της, Κέδρος, Θεσσαλονίκη, 2007»)

2. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ, ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Διατυπώθηκε ένας προβληματισμός σχετικά με τη δομή και τη χρηστικότητα της ρουμπρίκας / περιγραφητή : μήπως θα έπρεπε να είναι περισσότερο αναλυτική στον προσδιορισμό των κριτηρίων αξιολόγησης, ώστε η βαθμολόγηση να είναι πιο ‘αντικειμενική’.

Μια σοβαρή επιφύλαξη, σχετικά με τον παραπάνω προβληματισμό, αφορά τον κίνδυνο περαιτέρω τυποποίησης και φορμαλισμού της αξιολόγησης, άρα και της διδασκαλίας, κάτι που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη φύση και τους διδακτικούς στόχους του γλωσσικού μαθήματος.

3. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΟΜΕΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ

Να διατυπωθούν εκ των προτέρων ερωτήματα σχετικά με την αξιολόγηση του ερμηνευτικού σχόλιου στη λογοτεχνία, ώστε να προετοιμαστεί ευκολότερα η οργάνωση του εργαστηρίου.

ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ 

για το 3ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ/ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΡΑΠΤΩΝ στη

 Νεοελληνική Γλώσσα και Λογοτεχνία στο λύκειο (27 /01/ 2022)

1. ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΙΚΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ :  ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

(1 Κείμενο : μαθητικό γραπτό - ‘παραγωγή λόγου’ - Β΄ Λυκείου, που επέλεξε η Θεολογία Μολασιώτη)

Δεν παρατηρήθηκαν, σε γενικές γραμμές, μεγάλες αποκλίσεις στη βαθμολογία μεταξύ των ομάδων και μεταξύ των συναδέλφων. Οι περισσότεροι συνάδελφοι συμφώνησαν για τα κριτήρια αξιολόγησης και οι βαθμολογίες τους συνέκλιναν. Η μεγαλύτερη διαφορά ήταν 6 μονάδες (τα δύο άκρα της κατανομής των βαθμολογιών).

Ακολούθησε συζήτηση σχετικά με τα κριτήρια αξιολόγησης και την κατανομή των μονάδων, σύμφωνα με τη ρουμπρίκα. 

Από τη συζήτηση μπορούν να αποτυπωθούν οι παρακάτω διαπιστώσεις :

• Τονίζεται, για μια ακόμη φορά, η συνολική αξιολόγηση του γραπτού όσον αφορά το επικοινωνιακό αποτέλεσμα σε όλους τους άξονες – περιεχόμενο, δομή και γλώσσα –  όπως αποτυπώνονται  στη «ρουμπρίκα» αξιολόγησης. Οι άξονες δηλαδή ‘αλληλοκαλύπτονται’ όσον αφορά την κατανομή των μονάδων στη βαθμολόγηση του γραπτού

• Φάνηκε ότι ένα γραπτό με σχετικά καλό λόγο, το οποίο όμως δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στην επικοινωνιακή περίσταση, μπορεί αρχικά να παραπλανήσει τον βαθμολογητή, αλλά μια πιο προσεκτική εφαρμογή των κριτηρίων της ρουμπρίκας βοηθά στην επισήμανση των βασικών αδυναμιών του μαθητικού κειμένου.

2. ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ, ΠΡΟΕΚΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Διαπιστώθηκε, για μια ακόμη φορά, ότι όλοι, σχεδόν, οι συνάδελφοι κατατάξαμε το συγκεκριμένο γραπτό στην ίδια κλίμακα της ρουμπρίκας κατά την αξιολόγησή μας. Η διαπίστωση αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, εάν η βαθμολόγηση των γραπτών στο γλωσσικό μάθημα γινόταν με χαρακτηρισμούς κατάταξης στις περιγραφικές κλίμακες αξιολόγησης (π.χ. Α+, Α, Β, Γ, Δ.), τότε οι διαφορές στη βαθμολογία θα μπορούσαν να μειωθούν εντυπωσιακά. 

Μια τέτοιου είδους βαθμολόγηση ισχύει και διεθνώς. Από τα παραπάνω τίθεται το ζήτημα κατά πόσο είναι εφικτή και θεμιτή μια κατανομή μονάδων – με τόσο απόλυτο τρόπο – σε αριθμητικές κλίμακες (των 20 ή των 100 μονάδων κ.ο.κ.)

Το ζήτημα αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει θέμα περαιτέρω προβληματισμού και συζήτησης στο πλαίσιο του εργαστηρίου.

ΤΟ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ ΣΧΟΛΙΟ : ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Επιμέλεια : Μαρία Σαπράκα

για τις απαντήσεις αξιοποιήθηκε επιμορφωτικό υλικό του φιλολόγου, Δημήτρη Χριστόπουλου που παρήχθη στο πλαίσιο εργαστηρίου για το "ερμηνευτικό σχόλιο", που διοργανώθηκε από τα εκπαιδευτήρια "Νέα Παιδεία".

ΤΕΛΙΚΟΣ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟΣ

ΚΕΙΜΕΝΑ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΑΝΑΣΤΟΧΑΣΜΟ ΓΙΑ ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΣΗΣ ΓΡΑΠΤΩΝ

«Θεωρώ ότι η ανταλλαγή σκέψεων και προβληματισμών πάνω στο θέμα της διόρθωσης γραπτών των μαθητών μας ήταν ιδιαίτερα εποικοδομητική.

Με βοήθησε πολύ η  από κοινού διόρθωση των μαθητικών γραπτών και η αναλυτική αιτιολόγηση της βαθμολογίας από τους συναδέλφους. Το πώς βαθμολογούμε τι. Η συζήτηση που ακολουθούσε, η συνεχής αναφορά στις ρουμπρίκες θεωρώ ότι συνέβαλε στην πληρέστερη κατανόησή τους. Πολύ θετική και η συνεργασία των δύο όμορων σχολείων.

Η ώρα των συναντήσεων ,αν και βολική χρονικά  , ήταν επιβαρυμένη. Ίσως με την έναρξη της καινούργιας χρονιάς  ένας πιο έγκαιρος προγραμματισμός θα μπορούσε  να οδηγήσει στην εύρεση  προσφορότερης ώρας συνάντησης.

Πιθανόν και η εναλλαγή διαδικτυακών και δια ζώσης συναντήσεων θα συνέβαλλε στην εξυπηρέτηση όλων και θα έδινε τη δυνατότητα και για περαιτέρω σεμιναριακές ώρες.

Φυσικά και επιθυμώ αντίστοιχες προσπάθειες να επαναληφθούν 

Ευχαριστώ όλους τους συμμετέχοντες.»

================================================================================

«Τα εργαστήρια αξιολόγησης για τα μαθήματα της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας υπήρξαν ωφέλιμα από πολλές πλευρές. 

Ως αναπληρωτής εκπαιδευτικός που διδάσκω για πρώτη φορά το συγκεκριμένο μάθημα, είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω τους συλλογισμούς και το σκεπτικό με το οποίο βαθμολογούν συνάδελφοι με εμπειρία στην διδασκαλία του μαθήματος και στην βαθμολόγηση γραπτών πανελληνίων. Η διαδικασία διαφώτισε πώς ο αξιολογητής προσεγγίζει ολιστικά ένα γραπτό και πώς εφαρμόζει τους, γενικόλογους και ασαφείς, περιγραφητές. Σημαντική ήταν η συμβολή της ομάδας στην αποκρυστάλλωση του κάθε περιγραφητή ξεχωριστά τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο κι ως προς την ερμηνεία και την εφαρμογή του στην πράξη. Στόχος φυσικά δεν είναι να διατυπωθεί μία περιχαρακωμένη ερμηνεία ή ένα μοντέλο εφαρμογής του κάθε περιγραφητή, αλλά να γίνει ανταλλαγή απόψεων και εμπειριών με αποτέλεσμα την καλύτερη επεξεργασία τους στο μυαλό του κάθε διδάσκοντα/βαθμολογητή.

Η συζήτηση ορισμένων αμφιλεγόμενων γραπτών κατ' επιλογή των συναδέλφων όξυνε τον προβληματισμό σχετικά με την αποτίμησή τους. Εκτός του ότι η συζήτησή τέτοιων γραπτών συνέβαλε στην περαιτέρω εμβάθυνση στην ουσία των περιγραφητών, έδωσε σε εμένα προσωπικά  την δυνατότητα να γνωρίσω τέτοια γραπτά και να προβληματιστώ επ' αυτών στο ασφαλές πλαίσιο της ομάδας πριν τα αντιμετωπίσω ως αξιολογητής κατά μόνας.

Η συζήτηση γραπτών ως απαντήσεις σε συγκεκριμένες εκφωνήσεις ανέδειξαν, στο επίπεδο της καθημερινής διδασκαλίας, την σπουδαιότητα της επιλογής των κειμένων αναφοράς και της συγκεκριμένης, σαφούς διατύπωσης κριτηρίων και επικοινωνιακού πλαισίου, ώστε ο μαθητής να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του μαθήματος.» 

==============================================================================

«Στη διάρκεια του Εργαστηρίου προέκυψαν προβληματισμοί καίριοι αναφορικά με τον νέο τρόπο αξιολόγησης (ρουμπρίκα και θέματα εξετάσεων, ρουμπρίκα και τρόπος διδασκαλίας, ανάλυση των παραμέτρων της ρουμπρίκας, δυσκολίες εφαρμογής της στην  πράξη κ.α). Εξαιρετικά εποικοδομητική  ήταν  η ανταλλαγή απόψεων  τόσο αναφορικά με τους παραπάνω προβληματισμούς όσο και κατά τη αξιολόγηση των γραπτών των μαθητών. Η ολιστική αξιολόγηση αναδείχθηκε ως η πλέον «ασφαλής» και αξιόπιστη μέθοδος αξιόλογησης. Τέλος, η προσέγγιση των εμπειρότερων στις πανελλήνιες εξετάσεις συναδέρφων αποσαφήνισε και διαφώτισε σημαντικά τους εκπαιδευτικούς της Α’ και Β΄ τάξης ως προς τα ζητούμενα της διδασκαλίας.»

==================================================================================

«Με το πέρας των συναντήσεών μας θα ήθελα να κάνω ορισμένα σχόλια. Νομίζω ότι επιβεβαιώθηκε πόσο δύσκολη είναι η διόρθωση του μαθήματος και συνολικά αλλά και στα επιμέρους θέματά του, κάτι που φάνηκε,σε αρκετές περιπτώσεις, από τις διαφωνίες μας. Κατά τη γνώμη μου, πιο δύσκολη είναι η διόρθωση στο ερμηνευτικό σχόλιο, για την οποία οι ρουμπρίκες δεν είναι ιδιαίτερα προσανατολιστικές και επιβοηθητικές (ειδικότερα στον επιμερισμό και την ποσόστωση της βαθμολογίας). Ωστόσο, οι διαφορετικές γνώμες, παρατηρήσεις και επισημάνσεις που ακούστηκαν, πολλές από τις οποίες ήταν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες και βοήθησαν στην άμβλυνση αλλά και στο συγκερασμό αντίθετων απόψεων, κατέστησαν τις συναντήσεις μας γόνιμες και εποικοδομητικές. Το σημαντικότερο, κατά την άποψή μου , είναι ότι με τέτοιες δράσεις καλλιεργείται μια κουλτούρα συνεργασίας, πράγμα που θα ήταν καλό να αποτελεί στοχοθεσία όλων μας. Σας ευχαριστώ θερμά. Καλή δύναμη για τη συνέχεια .»

=================================================================================

«Στη διάρκεια των εργαστηρίων αναδείχθηκαν για άλλη μια φορά οι προβληματισμοί των διδασκόντων/ουσών σε ό,τι αφορά τόσο το πνεύμα και την διατύπωση των θεμάτων εξέτασης, όσο και τα κριτήρια βαθμολόγησης των μαθητικών γραπτών, ζητήματα που συνδέονται άμεσα και με τη διδασκαλία του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Συγκεκριμένα, συζητήθηκαν εκτενώς και με μεγάλο ενδιαφέρον:

• Η ανάγκη προσεκτικής επιλογής των κειμένων αναφοράς, ώστε να λειτουργούν πράγματι ως τέτοια και να κινητοποιούν τη σκέψη των μαθητών/τριών μας.

• Η ανάγκη σαφούς διατύπωσης των ερωτημάτων, ώστε να μην υπάρχουν επικαλύψεις, να είναι ξεκάθαρο τι ζητείται από τους/τις μαθητές/τριες, να κινητοποιείται η κριτική τους σκέψη στη διαχείριση των κειμένων αναφοράς. Εξετάστηκαν εκφωνήσεις και αντίστοιχες απαντήσεις μαθητών/τριών που έφεραν σε αμηχανία ως προς το ζητούμενο, π.χ. «Απαντήστε με αναφορές στο κείμενο» ή «Ποια είναι η δική σας άποψη …» (για το θέμα του λογοτεχνικού κειμένου).

• Η ανάγκη αναπροσαρμογών στις ρουμπρίκες αξιολόγησης, οι οποίες είναι αρκετά γενικόλογες. Βεβαίως, κοινή ήταν η άποψη ότι περαιτέρω συγκεκριμενοποίηση των κριτηρίων αξιολόγησης ενέχει τον κίνδυνο πλήρους τυποποίησης του μαθήματος, ενός μαθήματος που από τη φύση του δεν είναι εύκολο να αξιολογηθεί σε όλα του τα αντικείμενα με κριτήρια μετρήσιμα σε αριθμητική κλίμακα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η παραβολή της βαθμολογίας στην παραγωγή λόγου αναλόγως της μεθόδου βαθμολόγησης: υπήρξαν περιπτώσεις που η αναλυτική βαθμολογία ήταν σαφώς μικρότερη από την βαθμολογία γενικής εντύπωσης, ιδίως με βασικό κριτήριο την επικοινωνιακή αποτελεσματικότητα του μαθητικού κειμένου. Το ίδιο συνέβη όταν η βαθμολόγηση βάσει της ρουμπρίκας συγκρίθηκε με την βαθμολόγηση στην κλίμακα του 20.

• Τέλος, αναδείχθηκε η ανασφάλεια που κάποιοι/ες έχουμε απέναντι στην αξιολόγηση του μαθήματος της Λογοτεχνίας, με δεδομένο ότι η πρόσληψη κάθε λογοτεχνικού κειμένου είναι διαφορετική από καθέναν/καθεμιά. Ταυτόχρονα, μοιραστήκαμε την διαπίστωσή μας ότι η ανάλωση στην αναζήτηση κειμενικών δεικτών μάλλον στερεί από τους/τις μαθητές/τριές μας κάθε απόλαυση από την λογοτεχνική ανάγνωση, γεγονός που αντανακλάται ξεκάθαρα στην πλειονότητα των απαντήσεών τους.

Κατά την πειραματική βαθμολόγηση μαθητικών γραπτών συζητήθηκαν οι περιπτώσεις μεγάλων αποκλίσεων, που δεν ήταν πολλές, γεγονός που πιθανώς οφείλεται στη μακρά εμπειρία όλων στη διδασκαλία του μαθήματος και τη διαδικασία βαθμολόγησης. Πρέπει να σημειωθεί, πάντως, πως η από κοινού εξέταση των γραπτών από την ομάδα των συμμετεχόντων/ουσών, το ότι σε κάθε περίπτωση γραπτού συζητήθηκαν οι διαφορετικές οπτικές και παρατηρήσεις όσων συμμετείχαμε στο εργαστήριο, κατέληξε σε αντικειμενικότερη μάλλον αξιολόγησή τους και στην καλύτερη κατανόηση του σκεπτικού και των ζητούμενων του Προγράμματος Σπουδών για τη διδασκαλία της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας. Μια τέτοια διαδικασία δεν είναι προφανώς εφαρμόσιμη κατά τη βαθμολόγηση στις εξετάσεις, η υλοποίηση, ωστόσο, παρόμοιων εργαστηρίων θα βοηθούσε όλους όσους/ες εμπλεκόμαστε στην εξέταση -αλλά και την διδασκαλία- του μαθήματος να διαμορφώσουμε σαφέστερα κριτήρια αξιολόγησης και να σχεδιάσουμε αναλόγως τη διδασκαλία μας.  Και τα εργαστήρια αυτά, προφανώς, θα έχουν νόημα εφόσον γίνουν εγκαίρως και εμπλέξουν συνολικά και συντονισμένα το σύνολο των διδασκόντων/ουσών και βαθμολογητών/τριών, αίτημα που, άλλωστε, έχει διατυπωθεί από όλους/ες μας και στο παρελθόν και το οποίο απευθύνουμε εκ νέου κάθε χρονιά προς όσους/ες έχουν θεσμικά τον ρόλο και τη δυνατότητα να τα υλοποιήσουν.»

==================================================================================

«Αναστοχασμός.

Δύσκολο να δεχτεί κανείς και μάλιστα, ύστερα από τόσα χρόνια στην εκπαίδευση, το «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Κι όμως, κάθε φορά που παίρνω μέρος σε ένα σεμινάριο, από αυτή τη ρήση ξεκινάω. Καθώς, ωστόσο, η μια συνάντηση διαδέχεται την άλλη, συνειδητοποιώ την αγωνία και άλλων ανθρώπων-συναδέλφων, που προσπαθούν για ό,τι καλό. Σε αυτό το σημείο νιώθω ότι κάτι ανοίγει και ότι υπάρχει προθυμία να ακούσει ο ένας τον άλλον. Κι αυτό ήταν το πολύ σημαντικό για μένα. Το ότι άκουσα, το ότι ακούσαμε ο ένας τον άλλον. Ζούμε σε ένα περιβάλλον, όπου οι μαθητές, εκτός εξαιρέσεων, αδυνατούν πλέον να εκφραστούν σε γραπτό λόγο, όπου οι μαθητές δεν αγαπούν τη λογοτεχνία. Θα ήθελα να βλέπαμε και άσχημα γραπτά. Οι συγκρίσεις πάντα βοηθούν. Παρόλα αυτά η ενασχόληση και πάλι με τις ρουμπρίκες, η ανταλλαγή απόψεων πάνω στη βαθμολόγηση των γραπτών και μάλιστα, μέσα από μια ομοαδοκεντρική προσέγγιση, ήταν για μένα πολύ χρήσιμα στοιχεία. Βέβαια, το υποκειμενικό στοιχείο στη βαθμολόγηση και το τι θα μαγνητίσει ή όχι τον καθένα από μας σε κάθε γραπτό, είναι κάτι, που δύσκολα μπορεί να κάνει πίσω, αφού δεν γίνεται να βρούμε μια αντικειμενική γλώσσα, αφού τα γραπτά μας δεν έχουν να κάνουν με μαθηματικές εξισώσεις. Σας ευχαριστώ»

================================================================================

«Σας μεταφέρω τι απεκόμισα από το εργαστήρι της Νεοελληνικής γλώσσας:

1. Το σκεπτικό βαθμολόγησης γραπτών.

2. Την ολιστική προσέγγιση ενός γραπτού.

3. Η ανταλλαγή απόψεων έδωσε αξιόλογες προσεγγίσεις που μόνος κανείς μπορεί να μη τις σκεφτεί.

4. Η βαθιά ανάλυση στη βαθμολόγηση του γραπτού και στην παραμικρή λετπομέρεια.

5. Η αρτιότητα της προετοιμασίας των γραπτών και των κειμένων προς διόρθωση.

6. Η κατάθεση εμπειρίας των παλαιοτέρων συναδέλφων όσον αφορά τη θεματοδότηση αλλά και τα προγράμματα σπουδών αποδεικνύον έμπρακτα πώς μπορεί κανείς στην καθημερινή σχολική πρακτική.»